Arýzalý donaným bileþenlerini nasýl bulabilirim?

Eðer hangi donaným bileþeninin hataya neden olduðunu bilemiyorsanýz, aþaðýdaki adýmlarý uygulayýn.

DÝKKAT! Ekstra bir güç düðmesine sahip olmayan bir ATX karta sahipseniz, bilgisayarýnýzýn içini açmadan elektrik fiþini mutlaka çekmelisiniz. Çünkü, kapalý durumdayken de anakart üzerinde gerilim bulunur. Bu, insanlar için zararlý deðildir, ancak ek kartlarýn ve anakartýn zarar görmesine neden olabilir.

1. Bilgisayarý kapatýn ve kasasýný açýn.

2. Anakart üzerindeki tüm ek kartlarý, ekran kartý haricinde çýkartýn. Disket ve sabitdisk kontrolörlerinin de çýkartýlmasý gereklidir. Onboard bileþenleri ise, anakarta baðlý olarak ya bir jumper yardýmýyla ya da BIOS'daki kontrolör ayarlarýný kullanarak devre dýþý býrakmalýsýnýz. Bununla ilgili daha ayrýntýlý bilgiyi anakartýn kullaným kitapçýðýndan temin edebilirsiniz.

3. þimdi bilgisayar açýlacak, ancak CMOS Setup'ýndaki ayarlar, varolan donanýmlar ile uyumlu olmayacaðý için hata mesajý verecektir. Bilgisayar, bu ana kadar sorunsuz bir þekilde çalýþtý.

4. Ancak ekran siyah kalýyorsa, 2.3 numaralý bölümden devam edin. Eðer bilgisayar bir beep kodu veriyorsa, okumaya 2.3.2 numaralý bölümden devam edebilirsiniz.

5. Bilgisayar açýlýyor ise þanslýsýnýz. Çünkü güç kaynaðý, anakart, ekran kartý ve monitör arýzalý deðildir.

6. þimdi bilgisayarý kapatýn, sürücü kontrolörlerini takýn ve sabitdisk sürücüsünü baðlayýn.



7. Eðer bilgisayar sorunsuz bir þekilde açýlýrsa, bir sonraki adýmda disket sürücüyü de takýn.

8. Bilgisayar açýldýðý sürece geri kalan ek kartlarý arka arkaya, tek tek takabilir ve kontrol etmek için bilgisayarý her seferinden yeniden çalýþtýrabilirsiniz. Ancak tüm bileþenleri bilgisayar tamamen kapalý durumdayken takmaya veya çýkartmaya dikkat etmelisiniz.

Eðer bilgisayar bu sýrada açýlmayacak olursa, arýza hemen öncesinde takýlan donaným bileþeninden kaynaklanýyor demektir. Bu yöntemi kullanarak hangi kart veya sürücünün arýzalý olduðunu rahatlýkla tespit edebilirsiniz. Sorunun çözümünü, arýzalý donanýma baðlý olarak kitabýn ilgili bölümünde arayabilirsiniz.

Bilgisayar, bileþenlerin tümü çýkarýlmýþ durumdayken de çalýþmýyorsa ve güç kaynaðýnýn gerilim deðerlerinde de bir sorun yoksa, arýza anakarttadýr.

Arýzalý anakartý nasýl anlayabilirim?

Eðer hata anakarttan kaynaklanýyorsa, BIOS bunu POST esnasýnda muhtemelen fark eder ve gerekirse uygun beep kodu ile kullanýcýya bildirir. Aksi takdirde hatanýn tespit edilmesi için sadece POST kod kartý yardýmcý olabilir. Bu tür bir durumda anakartýn hangi parçasýnýn arýzalý olabileceði beep kodu veya POST kodu listesi yardýmýyla tespit edilebilir. Farklý BIOS tipleri için tabii ki farklý hata kodlarý da mevcut. Yaygýn olarak kullanýlan beep kodlarýnýn açýklamalarýný da kitabýn sonundaki ekte bulabilirsiniz.

Anakartýn birçok yapý taþý lehimlenmiþtir. Bu nedenle arýzalý parçanýn, bu iþin eðitimini almamýþ kullanýcýlar tarafýndan deðiþtirilmesi mümkün deðildir. Arýzalý olduðunu düþündüðünüz parçayý lehim tabancasý kullanarak sökmeye hiçbir þekilde çalýþmamalýsýnýz. Bir anakartýn SMD chip'leri sýcaða karþý oldukça duyarlýdýrlar. Sökülmeye çalýþýlan bileþenin yakýnlarýndaki bir chip zarar görebilir. Lehimin sökülmesi ancak özel bir araç yardýmýyla mümkündür. Anakart üzerindeki deðiþtirilebilir tek parça genellikle merkezi iþlemci (CPU) ve birçok durumda BIOS'tur. Bu tür bir sorunla karþýlaþtýðýnýz zaman ilgili bir teknik servise baþvurun ve fiyat isteyin. Birçok arýzanýn tamiri mümkün ve fiyatý da genellikle uygundur. Ancak, bazý durumlarda yeni bir anakart satýn almanýz çok daha iyi olacaktýr.

Bu durumda bilgisayarýnýzý modern bir anakart ile donatma fýrsatýný kullanýp kullanmaya karar vermek size kalýyor. Sahip olduðunuz ek kartlar ve sürücüler gibi tüm bileþenleri, almayý düþündüðünü anakart eskisi ile ayný Bus sistemine sahip olduðu sürece yeni anakartýnýzda da kullanmaya devam edebilirsiniz.

Ekran kartýný kontrol etmek

þu ana kadar yaptýðýnýz iþlemlerden olumlu bir sonuç alamadýysanýz, artýk bilgisayarýn içerisinde çalýþmaya baþlayabilirsiniz.

1. Bilgisayarý kapatýn ve kasasýný açýn.

2. Ekran kartýnýn yuvasýna tam olarak oturup oturmadýðýný kontrol edin. Muhtemelen tam olarak yerleþmemiþtir. Özellikle yeni AGP grafik kartlarý dar ve kademeli baðlantý yapýlarý nedeniyle sorun çýkartabilirler.

3. Eðer bir þey tespit edemiyorsanýz, kartý kasaya sabitleyen vidayý sökün ve kartý yuvasýndan çýkartýn. Daha sonra kartý yuvasýna tekrar yerleþtirin ve tam olarak oturduðundan emin olduktan sonra vidalayýn.

4. Sonucu kontrol etmek için bilgisayarý yeniden baþlatýn.



Hafýza mý arýzalý?
Bilgisayarýnýz tek bir PS/2 veya SDRAM hafýzasý ile donatýlmýþ ise, ve yukarýda tasvir hatalar ile þu ana kadar karþýlaþmadýysanýz büyük bir ihtimalle sistem hafýzasý arýzalanmýþtýr.

1. Ýlk olarak sorunsuz çalýþtýðýndan emin olduðunuz, örneðin bir tanýdýðýnýzdan hafýza birimi temin edin.

2. Bu hafýzayý kendi sisteminizdeki ile deðiþtirin.

3. Sonucu kontrol etmek için bilgisayarý yeniden baþlatýn.

4. Bu sýrada bir Parity Error, yani karþýlaþtýrma hatasý mesajý verebilir. Bu çok önemli bir hata deðil, çünkü monitörünüz artýk çalýþýyor ve hata kaynaðýný tespit etmiþ bulunuyorsunuz.

Sisteminizi ödünç aldýðýnýz hafýza modülü ile açarken, bir Parity Error mesajýnýn ekrana gelmesinin nedeni, anakartýnýzýn hafýzanýn Parity kontrolünü desteklemesine raðmen aldýðýnýz modülün Parity Chip'ine sahip olamamasýdýr. Bu nedenle satýn alacaðýnýz yeni hafýzanýn Parity Chip'ine sahip olmasý gereklidir. Aksi takdirde Parity kontrolünü BIOS'tan kapatmanýz gerekecektir. Eðer böyle bir seçenek yoksa, Parity Chip'ine sahip bir hafýza satýn almaktan baþka bir þansýnýz kalmýyor.

Ekran kartýný kontrol etmek

Ekran kartýnýn arýzalý olup olmadýðýný kontrol etmek için geçici olarak baþka bir kart kullanmalýsýnýz. Eðer ikinci bir kartýnýz yoksa, bir tanýdýðýnýzýn ekran kartýný ödünç alabilirsiniz.

1. Bilgisayarý kapatýn ve kasasýný açýn.

2. Yeni ekran kartýný, bilgisayarýnýzdaki eski kartýn yerine takýn.

3. Ancak bilgisayarýnýzda anakarta entegre olarak bulunan bir Onboard ekran kartý mevcutsa, ilk olarak bunu kapatmalýsýnýz. Bunun için anakart üzerinde bir Jumper veya DIP þalteri bulunabilir. Eðer Jumper veya DIP þalteri bulamadýysanýz, Onboard ekran kartýný BIOS'tan kapatmalýsýnýz. Bunun için anakart ile beraber sunulan kitapçýða bakabilirsiniz.

4. Son olarak bilgisayarý yeniden baþlatýn.

54 Bilgisayarýnýz yeni ekran kartýyla sorunsuz bir þekilde açýlýr ve monitöre görüntü gelirse, gerçekten de ekran kartýnýzda sorun var demektir. Aksi takdirde monitör arýzalýdýr. Bu durumda yapmanýz gerekenleri ilerleyen sayfalarda okuyabilirsiniz.



Onboard ekran kartý arýzalý ise ne olacak?

Birçok modern anakart üzerinde entegre ekran kartlarý bulunur. þayet bu Onboard ekran kartý arýzalanýrsa, yeni bir anakart satýn almak zorunda kalmazsýnýz.

Bir bilgisayarda normalde birden fazla ekran kartý ayný anda kullanýlamaz. Ancak Windows 98'den itibaren sistemde birden fazla ekran kartý kullanýlmasýný mümkün kýlan çoklu monitör çözümleri mevcut. Ancak bunlar da uygun þartlar altýnda baðlanabiliyorlar. Bu nedenle yeni bir ekran kartý takýlýrken, Onboard kartýn mutlaka kapatýlmasý gerekmektedir.

DÝKKAT! Sahip olunan chipsete baðlý olarak sadece bir PCI ekran kartýnýn kullanýlmasý mümkündür. Bu konu ile ilgili daha ayrýntýlý bilgiyi donanýmýnýzýn el kitapçýðýndan temin edebilirsiniz.

Onboard ekran kartýný anakart üzerindeki bir jumper veya DIP þalteri yardýmýyla devre dýþý býrakabilirsiniz. Bununla ilgili daha ayrýntýlý bilgi için kullaným kitapçýðýna göz atýn.

Yeni ekran kartý boþ bir yuvaya yerleþtirilebilir. Baþka bir þey yapmaya gerek yoktur. Ekran kartý çalýþýrsa, onboard kart arýzalý demektir. Onboard kartýn tamir edilmesi mümkün olsa bile pahalý olacaðý için iþlemciyi deðiþtirmeden yeni bir anakart almak daha akýlcý bir çözüm olacaktýr.

Onboard grafik kartýnýn arýzasýnýn boyutlarýna baðlý olarak, devre dýþý býrakmanýza raðmen takýlan yeni ekran kartýnýn çalýþmasýnda sorunlar olabilir veya hiç çalýþmayabilir. Bu durumda yeni bir anakart satýn almaktan baþka bir çözüm yolu yoktur. Ancak bu tür bir sorunla çok sýk karþýlaþýlmaz.



Monitör mü arýzalý?

þu ana kadar kontrol ettiðiniz tüm cihazlar ve kablolarda bir sorun bulamadýysanýz, sorun monitörün kendisinden de kaynaklanýyor olabilir.

HAYATÝ TEHLÝKE, DÝKKAT! Monitörün içinde, görüntü tüpündeki gerilim 25.000 volta kadar çýkabilir. Bu nedenle cihazýn fiþi takýlý olduðu sürece monitörü asla açmamalýsýnýz. Monitörün 220 voltluk þebeke elektriði kesildikten sonra da kondansatörler, normalde özel bir devre ile boþaltýlmasý gereken, sahip olduklarý yüksek gerilimi bir arýza nedeniyle günlerce saklayabilirler. Her þeye raðmen sorunun kaynaðýný tespit edebilmek için monitörün içini incelemek istiyorsanýz, çok dikkatli bir þekilde çalýþmalýsýnýz. Monitörlerin genellikle bir veya iki tane, rahatlýkla çýkartýlabilen sigortalarý bulunur.

Monitörün vidalarýný sökmeye baþlamadan önce ilk olarak yere, üzerinde çalýþabileceðiniz iletken olmayan bir örtü sermelisiniz. Kuru kaðýt (Örneðin eski gazeteler) bunun için çok uygun araçlardýr. Monitörün elektrik kablosunu çýkartýn ve kasasýnýn vidalarýný sökmeye baþlayýn.

Her iki elinizi birden monitörün içerisine sokmayýn. Bir elinizi pantolon cebinde tutmanýz daha iyi olacaktýr. Bu sayede indüksiyon gerilimine maruz kalmak tehlikesini en aza indirebilirsiniz. Sigorta(lar), bazen ulaþýlmasý zor ve gizli yerlerde bulunabilirler. Bunlarý sökmek ve takmak için izole araçlar kullanmalýsýnýz. Bir sigortayý ohmmetre veya kýsa devre kontrolörü yardýmýyla kontrol edebilirsiniz. Eðer arýzalý bir sigortayý yenisi ile deðiþtirmek isterseniz, yenisindeki tanýmlama bilgilerinin eskisindekilerle ayný olmasýna dikkat etmelisiniz. Sigorta, cihaz yeniden açýldýðýnda tekrar atarsa, monitörünüzün ciddi bir arýzasý var demektir.

Bu tür bir durumda yetkili servise baþvurmalýsýnýz. Yeterli bilgiye ve ekipmana sahip olmadan monitörü tamir etmeye çalýþmanýz kesinlikle tavsiye edilmez