TABAKAT-I FUKAHA NE DEMEKTÝR? KAÇA AYRILIR?
Tabakat-ý Fukaha: Fakihlerin mertebeleri demektir. Hanefi alimleri yedi mertebeye ayrýlýrlar.

1- MÜCTEHÝD FÝÞ-ÞER'Ý: Mutlak müctehid demektedir. Bu tip müctehid Kur'an-ý Kerim ile sünnetin ýþýðý altýnda bir takým usul ve kaideler tesis ederek bir yol çizmiþ ve þer'i meseleleri ona irca' etmiþtir. Bu durumda onlarýn sayýlarý çoktur. Kesin bir rakam vermek mümkün deðildir. Ýmam-ý a'zam, Ýmam Malýk, Ýmam Þafii, Ahmed b. Hanbel, Süfyan-ý Sevri, Süfyan b. Uyeyne, Said b. Müseyyeb bunlardandýr. Ancak bunlarýn bir kýsmýnýn mezhebi yayýlamadý, bir kýsmý yayýlýp bir müddet devam etti, bilahare silinip gitti. Bir kýsmý ise devam etmektedir. Bunlar da Ýslam alanýnda meþhur olan dört mezheptir.

2- MÜCTEHÝD FÝL-MEZHEB: Bunlar þer'i delillere baþ vurduklarýnda ictihad edebilecek bir yeteneðine sahip kiþilerdir. Ancak bir müctehidi mutlakýn tesis ettiði halde ve usulüne göre ictihadda bulunurlar. Ebu Yusuf, Ýmam-ý Muhammed ve Ýmam-ý Müzeni gibi þahýslar bu mertebedendir.

3- MÜCTEHÝD FÝL-MES'ELE : Mesailde ictihad gücüne sahip kiþilerdir. Ne usulde ne de füru'da müctehidi mutlaka muhalefet edemez. Yalnýz müctehidin görüþü bulunmayan meselelerde müctehidin kaide ve usulüne uygun bir þekilde ictihad edebilir. Tahtavý, Serahsi ve Kerhi gibi kimseler bu tabakaya dahildiler.

4- MUHARRÝC: Bu tabakaya dahil olan fukaha ictihada Kadir deðildir,fakat müctehidden gelen ve birkaç ihtimalý bulunan kavlin ibhamýný izale edip açýklayan kimselerdir. Razý ve Cürcani gibi kimseler bu tabakaya dahildirler.

5- MURACCÝH: Bu tabakaya dahil olanlar ictihada Kadir olmamakla beraber, müctehidden gelen iki görüþten birisini delillere dayanarak tercih edebilen kimselerdir. Kuduri ve hidaye sahibi Merginaný gibi kimseler bu tabakaya dahildirler.

6- MÜMEYYÝZ: Bu tabakadaki fakihlerde yukarýdaki rütbelerden birisinde olmadýðý halde, zahir el-Mezheb, zahir el-Rivaye ve rivayeti nadýreyi birbirinden fark eden ve bilen kimselerdir. Muhtar ve Kenz sahibi kimseler bu tabakadan sayýlýrlar.

7- SADE MUKALLÝD: Bu sýnýftaki fakihler yukarýda zikredilen mertebelerden hiç birisine yetiþememiþtir. Ancak; Mezhebin messailini ezberleyip eserlerinde derleyen kimselerdir. Haskefi ve Ýbn Abidin gibi kimseler bu tabakaya dahildirler, diyorlar. Þafi mezhebine göre ise fakihlerin durumu üç mertebeye ayrýlýr:

1- Müctehidi Mutlak,

2- Müctehid fil-Mezhep,

3- Müctehid fil –Mesail veya Müraccýh'týr.