YALAN SÖYLEMENIN CAIZ OLDUÐU YERLER VAR MIDIR.
Müslim'deki bir hadiste "Insanlarýn arasýný bulan ve hayýr söz taþýyan yalancý deðildir" buyurulur. Hemen bunun yaný baþýnda Ibn Sihab þöyle der: "Insanlarýn söylediklerinden hiç birinde yalana ruhsat verildiðini duymadým. Ancak üç þey müstesna: Harpte, insanlarýn arasýný bulmakta, kocanýn karýsýna, karýnýn kocasýna söylediklerinde".(Müslim, Birr 27) Tirmizî'de de Müslim'dekine benzer þu hadisler vardýr: "Yalan sadece üç yerde helâl olur: Kiþinin karýsýný memnun etmesi konusunda, harpte, insanlarýn arasýný bulmakta", "Insanlarýn arasýný bulmak için hayýr söyleyen ya da hayýr söz taþýyan yalancý deðildir".(Tirmizî, Birr 26)

Bu hadislere dayanarak Kâdi Iyâd gibi alimler, bu üç yerde yalan söylemenin caiz olduðunda ihtilaf olmadýðýný söylemiþlerdir. Ancak bu yerlerde söylenilebilecek yalanýn nasýl olduðu konusunda görüþ ayrýlýðý vardýr. Bazý alimler; bu üç yerde her türlü yalan caizdir. Bunlarýn dýþýnda da bir maslahâta binaen caiz olabilir. Meselâ yanýnda saklanan birisini öldürmek isteyen bir zalime, sorduðunda bilmiyorum demesi ittifakla vaciptir. Mezmum yalan, zararlý olan yalandýr. Hz. Ibrahim (as) putlar için "Onlarý büyükleri kýrdý, ben hastayým" demiþti (21/63). Karýsýný elinden almak isteyen zalimlere de onun kýzkardeþi olduðunu söylemiþ (içinden de dinde kardeþi olduðunu kastetmiþ)'ti(Buhari, Enbiya 8; Müsned, NI/244) derler. Diðer bazý alimler de: Yalan hiç bir yerde caiz olmaz. Bu üç yerde de ancak tevriyeli, yani Hz. Ibrahim (as)'in sözünde olduðu gibi doðruya da ihtimalý olacak þekilde caiz olabilir. Meselâ koca, karýsýna elbise, mobilya vs. sözü verir, içinden de, imkân bulursam günün birinde alabilirim de" diye düþünür veya sevdigine, dünyada bir tane olduðunu söyler ve bununla içinden bu sözün doðruluk yönünü düþünür. Harpte ise düþmana meselâ, baskomutanýnýz öldü, der, bununla daha önce ölen komutanlarýný kasteder vs... derler (Krs. E1-Mubarekfûrî, Tuhfetü'1-Ahvezi, VI/69; Davudoðlu, X/564; Tecrid, IX/112 vd.) ki, Taberi bunlardandýr. Ama sözkonusu hadiselerde bir ayýrým yapýlmamýþtýr.