BIOS Nedir? BIOS Ayarlarý Nasýl Yapýlýr?

[usta_399]

BIOS Nedir? BIOS Ayarlarý Nasýl Yapýlýr?

BIOS Ayarlarý, bilgisayara format atma hevesi olan hemen her herkesin kurcaladýðý bir menüdür. Birçok insan bilip bilmeden BIOS menüsünde deðiþiklik yapýyor ve çözüm bulmakta zorlanýyor. Haydi gelin þimdi BIOS menüsünün bilinmeyenlerini tanýmaya çalýþalým.

• [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz]
• [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz]
• [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz]
• [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz]
• [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz]

A- A+



BIOS Nedir?

BIOS (Basic Input Output System), giriþ ve çýkýþ aygýtlarýný kontrol ederk sistemin açýlmasýný saðlar. BIOS, kalýcý bir yazýlým olup ROM bellekte saklanýr Anakart ’ýn birçok özelliðini kullanmamýza olanak saðlayan yazýlým, sistem ve donanýmlarýmýz arasýnda baðlantý kurar.

BIOS'un Görevleri Nelerdir?

►[Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz], Ekran Kartý gibi donanýmlarý açýlýþta (BOOT) test eder.
►Donanýmlarýn voltaj düzeylerini ayarlar.
►Sistemi Hard Disk dýþýnda bir sistemde çaýþtýrmak için baþlangýç sürücüsünü belirlemeye yarar.
►Donanýmlarýn frekans ayarlarýný yapar.
►Kullanýlmayan donaným parçalarýný kapatmamýza olanak saðlar.

BIOS Setup Nasýl Açýlýr?

Açýlýþ tuþu bilgisayardan bilgisayara farklýlýk gösterebilir. Genellikle “F2“,”F10”,”DEL” tuþlarý kullanýlarak açýlýr. Bu menü ile anarkattaki istediðimiz deðiþiklikleri gerçekleþtirebiliriz. Menüdeki ayarlarý deðiþtimek için klavyedeki “+” ve “-” tuþlarý kullanýlýr. Ayarlarý yaptýktan sonra da çýkýþ (Exit) kýsmýnda ayarlar kaydedilerek çýkýþ yapýlýr.

Piyasada en çok kullanýlan BÝOS markalarýný,

►AWARD,
►AMI,
►PHOENIX olarak sayabiliriz.

CMOS Nedir?

CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor), BIOS çipinde bulunan, baþlatma bilgilerini içeren ve çok düþük güç tüketimi yapan bir bellektir. Bilgisayarý baþlatýrken BIOS, tarih, saat v.b. gibi bilgileri bu bellekten alýr. Gücünü de BIOS pili olarak adlandýrdýðýmýz pilden karþýlar.

BIOS Menüleri Nelerdir?

►STANDARD CMOS SETUP
►BIOS FEATURES SETUP
►CHIPSET FEATURES SETUP
►INTEGRATED PERIPHERALS
►POWER MANAGEMENT SETUP
►PNP/PCI CONFIGURATION
►LOAD BIOS DEFAULTS
►LOAD SETUP/PERFORMANCE DEFAULTS
►SUPERVISOR PASSWORD
►USER PASSPORT
►SAVE & EXIT SETUP
►EXIT WITHOUT SAVING


Standart CMOS Setup

►Date/Týme, sistem saati ve tarihinin ayarlandýðý sekmedir.
►Hard Disk, BIOS'un Hard Disk'inizi otomatik (AUTO) ya da manuel olarak tanýtýlacaðý bölümdür.
►Disk Drives disket sürücünüzün tipini belirler.
►Halt On, BIOS test yaparken herhangi bir hata ile karþýlaþýrsa ne yapmasý gerektiðinin belirlendiði bölümdür.

BIOS Features Setup

►Virus Warning, Boot sektördeki virüsler için uyarý verilmesini saðlar.
►CPU Internal Cache, sistem performansýný arttýrmak için açýk tutulabilecek bir bellektir.
►External Cache, tüm yeni anakartlarda bulunan bir özelliktir ve "ENABLED" konumunda olmasý gerekir.
►Quick Power on Self Test (POST), açýlýþ testinin hýzýnýn ayarlandýðý bölümdür.
►Boot Sequence, iþletim sisteminin hangi sürücüden baþlatýlacaðýnýn karar verildiði sekmedir.
►Floppy Disk Access Control, sabit diskten diðer aygýtlara bilgi paylaþýmýnýn ayarlandýðý bölümdür.
►Boot Up Floppy Seek, bilgisayar açýlýrken floppy sürücüsünün denetlenip denetlenmeyeceðini sorar.
►Boot Up Numlock Status, Numlock tuþunun açýlýþta etkin olup olmayacaðý ayarlanýr.
►Security Options, bu bölümde bilgisayarýn açýlýþý için parola ayarlanýr.
►Typematic Rate, bir saniyede klavyeden kaç karakter girileceði ayarlanýr.
►Typematic Delay, iki karakter yazýmý arasýndaki gecikme süresi belirlenir.
►PS/2 Mouse Function Control, eðer mouse PS/2 portundan kullanýlýyorsa mutlaka "ENABLED" yapýlmalýdýr.
►HDD S.M.A.R.T Capability, disk testinin yapýldýðý bölümdür.
►Video ROM BIOS Shadow, ekran kartýnýn BIOS'unu RAM'e taþýr.

Chipset Features Setup

Chipset ayarlarýnýn deðiþtirildiði bölümdür. Fakat ayarlarýn deðiþtirilmesi tavsiye edilmez. Çünkü anakart satýlýrken en ideal ayarlarý yapýlarak gönderilir.

►VGA Shared Memory Size ekran kartýnýn ne kadar RAM kullanacaðýnýn ayarlandýðý bölümdür.
►8/16 Bit I/O Recovery Time, Default ayarlarda býrakýlmalýdýr.
►Onboard PCI IDE, IDE (Tümleþik Elektronik Aygýtlar) aygýtýnýn PCI veri yolunu kullanmasý için gerekli bir sekmedir.
►Data Integrity Mode, eðer belleðiniz hata düzeltmeli bir bellek ise "ECC" deðilse "Non-ECC" yapýlýr.
►Current CPU CORE Voltage, iþlemcinin çalýþma gerilimi gösterilir.
►CPU Fan Speed, iþlemcinin fan hýzýný gösterir.
►Current System Temperature, sistemdeki sensörlerin ýsý deðerlerini gösterir.
►CPU Temperature, iþlemcinin belirlenen çalýþma sýcaklýðýný geçtiði durumlarda uyarý vermesini saðlar.
►Shout Down Temperature, iþlemci belirlenen sýcaklýðý geçerse bilgisayar kendini kapatýr.
►On Chip USB, sistemdeki USB aygýtlarýný kullanmak için "ENABLED" konumunda býrakýlmalýdýr.
►Fan Fail Alarm, bilgisayarda bulunan fanlarýn çalýþma hýzý düþtüðü zaman uyarý verir.

Integrated Peripherals

►Power On Function, bilgisayarý nasýl açmak istediðimizi (klavye,mouse,v.b.) ayarlamamýzý saðlar.
►IDE HDD Block Mode, 2 GB'tan büyük disklerde "ENABLED" konumunda olmalýdýr.
►On Chip Primary/Secondary IDE, IDE 1 ve IDE 2 devrelerinin kontrolünü saðlar.
►Onboard FDC Controller, disket sürücüsünün kontrolünü saðlar.
►USB Controller, USB portlarýný kontrol eder.
►USB Keyboard Setup, USB klavye izinleri ayarlanýr.
►UART Mode Select kýzýlötesi aygýtlarýn kullanýmýna göre ayarlanabilen bir bölümdür.
►On Board FDD Controller, FDD kontrolünü saðlar.
►On Board Parallel Port, Paralel portlarýn çalýþma adresleri ayarlanýr.
►PWRON After PWR Fail, bu ayar sayesinde elektrikler gidip geldiðinde bilgisayarýnýz kendini otomatik olarak açabilir.
►PS/2 Mouse Power On, "ENABLED" konumunda, mouse tuþuna basýldýðý an bilgisayarýn açýlmasý saðlanýr.
►Keyboard Power On, "ENABLED" konumunda, klavyeden herhangi bir tuþa basýlmasý durumunda bilgisayar açýlýr.

Power Management Setup

Bu bölüm bilgisayarýn enerji tüketiminin ayarlanmasýný saðlar.

►Power Management, bu bölüm tüm güç seçenekleri içerisinde barýndýrýr.
►PM Control by Apm, güç yönetiminin bilgisayar tarafýndan yapýlmasýna olanak saðlar.
►Automatic Power Up, bilgisayarýn ayarlanan saatlerde otomatik olarak açýmasýný saðlar.
►Video Off Option, bu sekme de monitörün ne zaman tasarruf moduna geçeði ayarlanýr.

PNP/PCI Configrutaion

Tak-Çalýþtýr iþletim sistemlerinin ayarlandýðý bölümdür. Eðer BIOS'u kullanmak istiyorsanýz bu ayar "NO" olarak kaydedilmelidir.

►PnP Os Installed, Tak-Çalýþtýr bir [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz] sistemine sahipseniz "YES" yapýnýz.
►Resources Controlled By, "AUTO" ayarý önerilir. Bu ayar durumunda her veri yoluna IRQ otomatik olarak atanýr. Ayarlarý manuel yapmak istiyorsanýz uygun slotlarý kendiniz seçmelisinz.

Load BIOS Defaults

BIOS ayarlarýný yanlýþ girerseniz ya da eski durumuna döndürmek istiyorsanýz bu ayar kullanýlýr.

Save & Exit Setup

Yapýlan ayarlarýn kaydedilerek çýkýþ yapýlmasýný saðlar.

Exit Without Saving

Yapýlan deðiþiklikler kaydedilmeden çýkýþ yapýlmasýný saðlar.

Load Setup/Performance Defaults

BIOS sisteminin optimum performansta çalýþabileceði ayarlarý geri yükler.

Supervisor Password

BIOS ayarlarýnýn tek bir kiþi tarafýndan kontrol edilmesi için þifre belirlenen bölümdür.

User Password

Sadece sisteme þifre koyar, BIOS'u etkilemez.

[usta_399]

Bios Nedir?

Bilgisayar donanýmlarýndan [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz] üstünde bulunan ve konum itibariyle çok küçük olmasýna karþýn iþlevsel yönden bilgisayarýn en temel parçasý olan bu aygýt ile bilgisayarýn açýlýþ sýrasýnda yapmasý gereken tüm komutlar ve donanýmsal olarak yapýlmasý gereken tüm iþlemleri denetleyen ve ayarlamalarý üzerinden yapan bir parçadýr. Yani bilgisayar açýlýrken hangi aygýtlarýn hangi sýraya göre okunmasý gerektiðini, hangi kartlarýn çalýþtýrýlýp çalýþtýrýlamayacaðýný veya hangi aygýta ne kadar gerilim verilmesi gerektiði gibi konularla birlikte daha birçok uygulamayý yapabilen bir parçadýr. Basic Input - Output System (Temel Giriþ Çýkýþ Sistemi) isminden türetilmiþtir.
Teknik olarak baktýðýmýz zaman Bioslar, EEPROM olarak adlandýrdýðýmýz hafýza entegrelerinin üstüne, anakart ile uyumlu çalýþabilecek þekilde çeþitli yazýlýmlarýn monte edilmesi sonucu oluþturlar. EEPROM (Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory) türünde entegreler oluþturularak kullanýlan bioslarýn boyutlarý çok büyük deðildir ve yeni nesil anakartlar da yönetilmesi gereken iþlemlerin çoðalmasýndan dolayý daha büyük boyutlara sahip bios lar için Flash Bellek entegreleri kullanýlmaktadýr. Bu entegrelerin en büyük özelliði elektriksel sinyaller ile hafýza üzerinde deðiþiklik yapýlabilmesidir. Aslýnda bu entegrelerde EEPROM yapýsýndadýr.
ROM (Read Only Memory) yani sadece okunabilir bellek olarak kullanýlan bölümlerinde, firmalar tarafýndan yüklenen ve özel müdahale haricinde içindeki bilgileri silinemeyen bir yapýya sahiptir. Örnek verecek olursak bios menüsünü açtýðýmýz zaman karþýmýza gelen menü veya yazýlar ROM bellekte saklandýðý için sabittir ve silinemez, fakat bu menülerin içindeki ayarlar biosun farklý bir bölgesindeki kýsýmlarý etkilediði için buralarda deðiþiklikler yapýlabilmektedir. Örnek olarak first boot device seçeneðini deðiþtirdiðimiz zaman Biosun ayar hücrelerinden bir tanesini deðiþtirmiþ oluruz ve bu bilgi bios hafýzasýna kaydedilir.
Bios hafýzasýndaki bilgiler elektrik gittiði zaman bile silinmez. Aslýnda flash bellek yapýsýnda olmasýna raðmen bios içindeki bilgileri koruyan bir pil bulunmaktadýr. Bu pil çýkarýldýðýnda veya bios resetlendiðinde, kalýcý bölge ROM haricindeki veriler tekrar eski hallerine gelmektedir. Bu nedenle ayar bölgeleri RAM (Random Access Memory) gibi davranmaktadýr. Aþaðýda bir Bios Entegresinin anakart üzerindeki hali gözükmektedir.

Bu resimdekinin dýþýnda birçok bios þekli ve tasarýmý deðiþik markalarca üretilmektedir. En çok bilinen ve kullanýlan markalar;
» Award Bios
» Ami Bios (American Megatrends Inc)
» MR Bios (Microid Research Inc)
» Phoenix Bios (Phoenix Technologies)
Yukarýda saydýðýmýz markalar neredeyse tüm anakart üreticileri tarafýndan kullanýlan bios çeþitleridir. Bu firmalar ise genellikle Winbond, ATMEL, SST gibi chip üreticilerinin ürettiði flash bellek - eeprom entegrelerini kullanmaktadýr. Bu bios çeþitlerini kullanan anakart üreticilerinden bazýlarýný sayacak olursak;
» ABit, AOpen, Asus, Biostar, Epox, GigaByte, DFI, IBM, Intel, Megastar, Asrock, MSI, Toshiba.

[usta_399]

Bios Nasýl Çalýþýr?

Bios içinde firma tarafýndan üretilen bir yazýlým olduðunu söylemiþtik. Bu yazýlým entegrenin giriþ çýkýþ portlarýna çeþitli sinyaller vermektedir ve verilen bu sinyaller yapýlan ayar deðiþikliklerine göre deðiþim göstermektedir. Çýkýþ sinyalleri entegre üzerinden gerekli veri yollarý kullanýlarak gerekli birimlere iletilmektedir. Yani bios tek baþýna sadece bilgi akýþýný saðlamaktadýr, ayarlamalarý teknik olarak yapan birimler genellikle anakart üzerinde kullanýlan diðer bölgelerdeki entegre ve elektronik parçalardýr.
Örnek verecek olursak [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz] çalýþma gerilimini bios üzerinden deðiþtirdiðimiz zaman, bios verilen gerilim ayarýný direk olarak iþemciye yansýtamamaktadýr. Ýlk olarak regulasyon bölümüne gerekli dijital sinyalleri göndererek ne yapmasý gerektiðini o bölüme anlatmakta ve bunun sonucunda da regulasyon bölümü biosdan aldýðý emri uygulayarak iþlemcinin çalýþma voltajýný, alýnan emir doðrultusundaki deðere taþýmaktadýr.
Biosun çevre birimler ile ortak çalýþarak deðiþiklikleri ayarladýðýný bu örnek ile biraz anlamýþ olduk. Peki elektrik gittiði zaman bios üzerindeki veriler nasýl silinmiyor diye merak ediyor olabilirsiniz. Bu konu hakkýnda yukarýda kýsa bir açýklama yapmýþtýk. Bios entegresi elektrik kesilse bile yardýmcý bir kaynak olan anakart pilinden enerji saðlamaktadýr. Bunun sonucunda sürekli enerji ile beslendiðinden dolayý üzerindeki bilgiler gitmemektedir. Anakart pili çýkarýlsa dahi üzerindeki ayar bilgileri gitmekte fakat sabit bilgileri yani bios üreticisi tarafýndan oluþturulan bilgiler hiçbir zaman gitmemektedir. Aþaðýdaki resimde bios ile bios pilinin birlikte görünümü mevcuttur.

Biosun Görevleri Nelerdir?

Yukarýdaki örneklerle çok az bir kýsmýný anlattýðýmýz bios görevlerine biraz bakacak olursak;
» Baþlangýç Sürücüsünü Ayarlar: Bilgisayar açýlýrken hangi sürücünün önce okunmasý gerektiðini belirler. Normalde bu ayarda öncelikle harddisktir fakat bazý durumlarda first boot yani ilk sürücünün cd rom olarak belirlenmesi tercih edilir.
» Parça Voltajlarýný Ayarlar: Bilgisayar üzerindeki iþlemci, ram, ekran kartý, chipset, anakart ve daha birçok parçanýn çalýþma gerilimlerini biostan deðiþtirebiliriz. Örnek verecek olursak overclock yapýlýrken iþlemci ve ram gibi parçalarýn voltajlarýný yükseltmek gerekmektedir iþte bu ayarlarý bios yapmaktadýr.
» FSB Hýzlarýný Ayarlar: Bilgisayardaki parçalarýn FSB yani çalýþma frekanslarý, baþka bir deðiþle o parçanýn çalýþmasý için gerekli olan frekans deðerlerini de bios ile deðiþtirebiliriz. Örnek olarak 66MHZ düzeyinde çalýþan bir ekran kartýnýn FSB deðerini 69 yapabiliriz. Buradaki ama FSB hýzý ile parçalarý hýzlandýrmak dolayýsýyla bilgisayarý hýzlandýrmaktýr. En çok FSB ayarlarý deðiþtirilen parçalar Ýþlemci ve Ram dir.
» Parçalarý Açma-Kapamaya Yarar: Mesela anakart üzerinde bulunan ses veya ethernet kartý gibi kartlarýn aktifleþtirilip pasifleþtirilmesini saðlar. Bazý durumlarda bu kartlarý kullanmayabiliriz ve bunlarý kapatarak güç tasarrufu saðlarýz.
» Çalýþma Ýstatistiklerini Gösterir: Bilgisayar çalýþýrken elde edilen, iþlemci sýcaklýðý, iþlemci voltajý, diðer parça voltajlarý, anakart sýcaklýðý, fsb hýzlarý gibi birçok istatistiði bios menüsü altýnda görebiliriz.
» Baþlangýç Ayarlamalarýný Yapar: Bilgisayar açýlýrken birçok temel bilgi ve ayarý bios üzerinden almaktadýr. Bu ayarlamalarý bios menüsü altýnda deðiþtirebilirsiniz. Ayrýca saat tarih gibi ayarlarda bios menüsünden yapýlabilmektedir.
Bu temel özelliklerin dýþýnda bioslarýn birçok görevi daha bulunmaktadýr. Fakat hepsine deðinmek çok fazla olacaðýndan sadece temel özelliklerinden bahsettik.
Bios Menüsü Nasýl Açýlýr?

Genellikle üreticilerin birçoðu ayný yöntemi kullanmayý tercih etmiþlerdir. Bilgisayarý açtýktan sonra sürekli Delete tuþuna basarak veya basýlý tutarak bios menüsüne eriþim saðlayabiliriz. Fakat bazý üreticiler farklý eriþim yöntemleri sunduklarý için bunlarda bilgisayar açýlýrken F1, F2, F10, ESC gibi tuþlara basmak gerekmektedir. Siz ilk olarak Delete tuþuna basarak açma iþlemini gerçekleþtirmeyi deneyiniz.
Bios Ayarlarý Nasýl Yapýlýr?

Bios menüsüne giriþ yaptýktan sonra ayarlamalarý yapabileceðimiz ana menü karþýmýza gelmektedir. Genelde menüler bir kaç çeþittir. Aþaðýdaki resimde Phoenix Bios menüsü gözükmektedir.

Ýþte tüm ayarlamalar bu menüler üzerinden yapýlmaktadýr. Menü þekilleri farklý bile olsa genellikle isim benzerliði olduðu için size bu resimdeki menüler ve alt menüleri hakkýnda biraz bilgi verelim;
» Main: Basit ayarlamalar ve bilgilerin bulunduðu menü. Alt menüleri aþaðýdadýr;
- System Time: Saat ayarýný buradan yapabilirsiniz.
- System Date: Tarih ayarýný buradan yapabilirsiniz.
- Primary Master: Birinci bölümün ilk sürücüsü
- Primary Slave: Birinci bölümün ikinci sürücüsü
- Keyboard Features: Klavye ayarlarý buradan yapýlmaktadýr.
- System Memory: Bios deðiþtirilemez hafýza büyüklüðü
- Extended Memory: Bios ek hafýza büyüklüðü
» Advanced: Geliþmiþ bios ayarlarý bu bölümde yapýlmaktadýr.
- Internal Mouse: Dokunmatik mouse ayarý.
- LCD Panel View Expansion: LCD monitörler için geliþtirilmiþ görüntü özelliði.
- Silent Boot: Açýlýþ özellikleri buradan belirlenir. Logo açýlýþý, yazýlý açýlýþ ve siyah ekran açýlýþý olarak 3 bölüme ayrýlýr.
- USB Operation Mode: Usb hýzýnýzý buradan ayarlayýnýz. USB2.0 ve 1.1 olmak üzere iki seçenek mevcut. Yeni anakartlarýn hepsi usb2.0 standardýna göre yapýlmaktadýr.
- Remote Power On: Lan üzerinden bilgisayarý açmanýzý saðlamak için.
- Legacy USB Support: Usb veri yolu desteði.
» Security: Bios güvenlik ayarlarý bu bölümden yapýlmaktadýr.
- Set Supervisor Password: Bu þifre ile bios ayar menüsüne sadece þifreyi bilen kullanýcýlar girebilecektir. Normalde þifre yoktur.
- Set User Password: Bu þifre ise sadece menü eriþim þifresidir. Bir kez girildikten sonra deðiþiklik yapmak için bir daha sorulmaz. Bu þifreden önce Supervisor þifresi belirlenmelidir. Bu þifre ile giriþ yapýldýðý zaman bazý menüler aktif olmayacaktýr.
- Password on boot: Bu kýsýmda ise yukarýdaki iki þifreden herhangi biri girildiði zaman ve bu bölüm aktifleþtirildiði zaman bilgisayar boot menüsüne girilmese bile açýlýrken bu þifreyi girmeden devam edemezsiniz. Bilgisayarý açmak için yukarýdaki oluþturduðunuz þifrelerden birini girmeniz yeterlidir.
- Fixed disk boot sector: [Deðerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanýz gerekiyorÜye olmak icin burayý týklayýnýz] karþý koruma saðlamaktadýr. Write Protect aktif iken koruma aktifleþir.
» Boot: Bilgisayarýn açýlýþý sýrasýnda hangi sürücülerin hangi sýraya göre okunmasý gerektiðini bu bölüm belirler. Diskette Drive, ATAPI CD-ROM Drive, Network, Hard Drive gibi seçeneklere sahiptir. Bunlardan hangisinin önce baþlamasýný istiyorsak onu ilk sýraya taþýmalýyýz.

[usta_399]

Bios Güvenliði

Bazý durumlarda bios lar iþletim sisteminin çalýþmalarýndan etkilenerek veya zararlý virüsler nedeniyle tahrip olabilmekte ve veri kayýplarý yaþanabilmektedir. Bu gibi durumlarý önlemek için yeni nesi bios larda birçok güvenlik konulmuþtur. Ayrýca iþletim sistemindeki açýklarýnda birçoðu kapatýlarak online eriþim kýsýtlanmýþtýr. Bunlarýn haricinde veri kayýplarýný engellemek için bazý anakart üreticileri dual bios adýný verdikleri çift bios sisteminin devreye sokmaktadýrlar.
Bu yöntem ile ayný anakrtta ayný özelliklere sahip ikinci bir (backup bios) yedekleme biosu bulunmaktadýr. Yapýlan her ayar otomatik olarak bu biosa aktarýlmaktadýr. Eðer ana biosta bir sorun olursa ikinci bios devreye girerek üzerindeki yedeði ana biosa aktaracak ve sorun çözülecektir. Aþaðýdaki resimde dual bios özelliðine sahip bir anakart ve ana bios (main bios) ile backup biosu gözükmektedir.

Bios Sürümü Nasýl Güncellenir?

Bazý durumlarda anakart üreticiniz bios sürümünü yükseltmekte ve bios kabiliyetlerine bazý eklemeler yapmaktadýr. Bu gibi durumlarda bios güncelleme iþlemi yapabilmeniz için birkaç yol bulunmaktadýr.
- Ýlk yöntem baþlangýç bios disketi oluþturarak bu disket ile bios sürümünü yükseltmeniz olacaktýrki artýk yeni nesil anakartlarda bu hiç tavsiye edilen bir yöntem deðildir.
- Ýkinci yöntem ise anakart üreticisi size anakartýn yanýnda çeþitli aygýtlarýn olduðu bir cd vermektedir. Bu cd içerisinde bios update yani bios güncelleme yazýlýmlarý bulunmaktadýr. Bu yazýlýmlar ile bios modelinize bakabilir ve internet üzerinden yeni modellerler çýkmýþ ise kurulum yapabilirsiniz. Artýk bios güncelleme iþlemler iþletim sisteminiz açýkken bile yapýlabilmektedir.
Bios ile Ýlgili Sýkça Sorulan Sorular ve Cevaplarý

Bios þifresini unuttum ne yapmalýyým?
Yapmanýz gereken bilgisayar kapalý ve fiþi çekili iken bios pilini çýkarmanýz ve 5 dakika bekledikten sonra tekrar takmanýz olacaktýr. Bu iþlemden sonra bios ayarlarýnýz komple orjinal haline yani bios default hale dönecektir.
Biosu Ayarlarken Hata Yaptým Ne Yapmalýyým?
Yapmanýz gereken bios menüsüne girmeniz ve Load Defaults bölümünü bularak bios defaults ayarlarýna dönmeniz olacaktýr. Bu ayarlamayý yaptýktan sonra deðiþiklikleri kaydedip çýkýnýz ve bilgisayarý yeniden baþlatýnýz.
Önemli: bios ile ilgili yapacaðýnýz deðiþiklikler donanýmlarýnýzý birinci derecede etkileyebildiði için yanlýþ yapýlan iþlemler ile parçalarýnýza zarar verebilir hatta hiç kullanýlmaz hale getirebilirsiniz. Bunlarý engellemek için yapacaðýnýz deðiþikliklerden önce iyice araþtýrma yapýn hatta varsa bilgili arkadaþlarýnýzdan yardým isteyiniz. Bu gibi sebeplerden oluþacak donaným sorunlarýndan firmalar sorumlu olmayacaðý için garanti kapsamý dýþýna çýkar ve maddi zararlara hata oluþabilecek bilgi kayýplarýndan ötürü maddi ve manevi zararlara uðrayabilirsiniz.

[usta_399]

Bios da Olabilecek Sorunlar Ve Çözüm Yollarý

Bilgisayarlarýmýzla ilgili en kötü ve hiç istemediðimiz sorunlardan biri de daha bilgisayarýmýz açýlmadan oluþan hatalar ve sorunlardýr. Bu sorunlarýn temelinde ya biostan kaynaklý hatalar yada donanýmdan kaynaklýdýr. Bu yazýmýzda bios kaynaklý hatalardan bahsedeceðiz.


1- Açýlýþta henüz ekran kartý çalýþtýrýlýp görüntü verilmeden önce yapýlan bazý testler sýrasýnda problem çýkarsa hata mesajlarý bip sesleriyle verilir. Bunlardan en sýk karþýlaþýlan iki tanesini bilmekte fayda var.
Tek kýsa bip: Ram Bellekte problem var. Bellek yuvasýna tam oturmamýþ olabilir veya bozuk olabilir. Deðiþtirmek gerekir.
Bir uzun iki kýsa bip: Ekran kartýnda problem var. Bozuk olabilir veya yuvasýndan çýkmýþ olabilir.
Ekrana görüntü geldikten sonra ise hatalar yazýlý mesajlar olarak belirtilir. Bu mesajlar BIOS içerisindeki yazýlýma göre deðiþebilir ancak sýk karþýlaþýlanlarý þunlardýr:
CMOS Battery has failed: CMOS pili zayýflamýþ. Deðiþmesi gerekir.
Disk boot failure, insert system disk and press enter: Sistem boot edilemiyor. HDD baðlantýsýnda sorun olabilir, HDD aktif partition tanýmlanmamýþ olabilir, biostan HDD tanýmlanmamýþ olabilir, HDD bozuk olabilir, iþletim sisteminiz önemli dosyalarý silinmiþ olabilir.
Keyboard error: Sisteme baðlý bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatalý takýlmýþ olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye giriþinde sorun olabilir.
Floppy Disk Failed: Disket sürücünüze eriþilemiyor. Kablolarýnýn düzgün takýlýp takýlmadýðýndan emin olun. Eðer deðiþtirince de hata devam ediyorsa sürücünüzde sorun vardýr.
DMA Error: Doðrudan Eriþimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartý deðiþtirin.
2- BIOS güncelleme sýrasýnda güç kesilirse veya yazýlýmsal bir hata olup güncelleme iþlemi yarým kalýrsa BIOS kullanýlmaz hale gelebilir. Bazý yeni BIOS’larda kurtarma mümkün olsa da genellikle ya BIOS çipini deðiþtirmek ya da anakartý deðiþtirmek gerekir. Böyle bir durumda eðer bilgisayar açýlýyorsa BIOS kurtarýlabilir demektir. Güncelleme iþlemini saðlýklý bir þekilde gerçekleþtirerek sisteminizi tekrar çalýþýr hale getirebilirsiniz.
3- BIOS’tan konulan bir þifre unutulursa bilgisayarý açamayýz veya BIOS ayarlarýna giremeyiz. Bu durumda CMOS pilini çýkartýp biraz beklenmeli ve CMOS’un içerisinde kayýtlý bilgilerin silinmesi saðlanmalýdýr. Çünkü þifre de CMOS içerisinde saklanmaktadýr. Yalnýz böyle yapýldýðýnda daha önceden yapýlmýþ BIOS ayarlamalarýnýn da silineceði unutulmamalýdýr.