Son zamanlarda tm internet kullanclarn yakndan ilgilendiren Adil Kullanm Kotas'n sizler i蓾n derledik. Bugne kadar pek 蔞k defalar uyarlmamza[1] ve kar toplumun genelince 踦klmasna ra繜en BTK, Trk Telekomun o d霵emdeki talebine evet diyerek 愯ternet zerindeki dzenleyici 驆elli簨ni bu lkenin vatandalarnn aleyhine hamleler i蓾n kullanmaya devam etti ve kotasz 愯terneti neredeyse tarihe g闣d. Bugn e簟r bakanlar, meclis bakan, vekiller, yeni anayasa i蓾n konuurken 愯terneti de dahil edeceklerinden bahsediyor hale geldiyse 愯terneti elektrik gibi, su gibi g顤mekte beis yok. Yani insan hayatnn bir par蓷s, bundan 10 yl 霵cesinin aksine artk bir lks de簨l, bir gereksinimdir 愯ternet. Pekiyi Trkiyenin 愯ternetinin sorunlar neler? Elbette pek 蔞k sorunu var ve fakat ben bugn sadece bu hafta ilk kez uygulanan Adil Kullanm Noktas ya da do繢u ifade etmek gerekirse limitsiz ad bile verilse 愯ternetin kotal olmas ger蔒簨nden bahsedece簨m. 琄celikle bir konuyu a踦kl簜 kavuturalm. Bu Adil Kullanm Noktas kavram hi aklma yatmyor, iletiim olarak aldatc oldu繠nu dnyorum. Bu aslen bir kota uygulamasdr. Dolaysyla ben AKN yerine Adil Kullanm Kotas, ksaca AKK diyece簨m (A-KA-KA diye okuyaca蹥m, kula簜 bir ter顤 顤gt gibi geliyorsa kusura bakmayn). AKK nedir? AKK, 愯terneti kullanan kullanc ile 愯ternet Servis Sa簰ayc (嵞S) arasnda bir adalet mekanizmas oluturmak amacyla belirlenmi kotadr. Bu kotann uygulamaya alnmasnn temel sebebi, kullanclarn bireysel olarak aldklar 愯ternet ba簰antlarn bireysel kullanm dna 踦kacak ekilde kullanmalarn, kiralamalarn, kendilerine snrsz sunulan imkan, vakti zamannda Trk Telekom Eski Genel Mdr Mehmet Ekinalann yapt蹥 a踦klamada da yer ald蹥 gibi suistimal etmesini engellemektir.[2] 愯ternete ba簰anan kullanclarn hepsinin do簜l olarak farkl farkl ama蔮ar var. 愲i ucu olan bir 闤蔒k dnrseniz 闤蔒簨n bir ucunda eposta ve sosyal a簰ardaki mesajlarn takip edip haberleri okumak, foto繢af ve yaz paylam yapmak gibi g顤ece az trafik tketen kullanclar var. 珸蔒簨n di簟r ucunda ise srekli oyun, film, dizi gibi yksek miktarda veri iletimi gerektiren, tabiri caiz ise 愯terneti emen kullanclar var. Bunlarn toplam kullanclarn i蓾nde 蔞k k踙k bir aznlk oldu繠nu da s騽lemek do繢u olacaktr. 毼te AKK, toplumun genelinin (ortalama 愯ternet kullancs) hzl 愯ternet eriimi almasn garanti altna alabilmek amacyla suistimale engel olmay hedefler ve 愯terneti ortalamann 蔞k zerinde kullanan aznl蹥n veri trafi簨ni kontrol altna alabilmek zere belirlenir. AKK nedeniyle ortalama kullanclar asla mutsuz ve rahatsz olmazlarken 闤蔒簨n 鐽r ucundaki yo繠n tketim yapan kullanclar da st paketlere 踦karak alacaklar hizmete di簟r kullanclardan daha fazla cret 鐰erler. AKK uygulanmasa olmaz m? Olmaz maalesef. Bunun en temel sebebi ise Trkiyenin 愯ternet altyaps konusunda yurtdna ba蹥ml olmas. Bu ba蹥mllk 2 sebepten kaynaklanyor: 愯ternet trafi簨nin byk bir 蔞繠nlu繠 yurtdnda barndrlarn sunucularda yer alyor. Bu sunuculara erimek isteyen 嵞S, lkemizde halen tekel olan Trk Telekom altyapsndan her yurtdna eriti簨nde Trk Telekom yurtd 愯ternet ba簰ants i蓾n global altyap sa簰ayclarna para 鐰emek zorunda kalyor. 毼te bu nedenle yurti蓾nde d霵en trafik, yurdumuzda iletilen altyapy sadece 蓷ltrma maliyeti (yani sabit bir gider) ile sa簰anrken siz yurtdndaki siteleri gezince bu maliyet artyor. Yurtdna ba蹥mlyz da bunun bedeli nedir? Maliyetler ne kadar artyor? 毼in do繢usu uzun sredir bilgilerimi gncellemedi簨m i蓾n ksa bir aratrma yapmam gerekti. Bu aratrmalar sonunda ulat蹥m de簟rler global 愯ternet takas piyasasnn 1 megabit ba簰antnn aylk fiyatnn 10 ABD Dolar seviyesine kadar geriledi簨ni[3] bulabildim. Tabii bu fiyatlarn toptan oldu繠nu, son kullancya birebir yansmasnn mmkn olmad蹥n, her megabiti ka kullancnn paylat蹥 bilgisine ise operat顤lerin haiz oldu繠nu s騽lememde yarar var. Bu fiyatlarn 2010a ait oldu繠nu ve u an 蔞k daha az oldu繠nu da eklemem lazm, kaynakta detaylar var. CDN ad verilen i蔒rik da蹥tm a簰arnda ise fiyatlandrma yaplan trafik zerinden, yani aynen kotal 愯ternet gibi dnebilirsiniz. Yurtdndan CDN trafi簨 almaya kalkarsanz ve Trk Telekom dzeyinde bir mteriyseniz k飆mser bir tahminle GB bana 5 cent verece簨nizi 霵g顤ebiliriz. Yine detaylar kaynakta[4] mevcut. Tabii altyap sa簰ayc olarak Trk Telekom, bu benim ulat蹥m toptan fiyatlarn da altna maledecektir zira Trkiyeden yurtdna giden trafikle yurtdndan Trkiyeye gelen trafi簨n ay sonunda mahsuplalyor. Yani ne kadar yurtdna trafik aktrsak bu lkemiz i蓾n o kadar avantajl. Trkiye 嵞Slerine g顤e AKK uygulamas ne durumda? AKK konusunda genel uygulama 騽le: ya kotal oldu繠nu bildi簨niz bir 愯ternet paketi alabiliyorsunuz ya da limitsiz ad altnda satlan, hz ise x mbpsye kadar olarak belirtilen paketler var. Bu limitsiz ve belli bir mbpsye kadar paketlerin neredeyse hepsinde 50 GB 愯ternet trafi簨 ald蹥 takdirde 愯ternet hznz 1 mbps olarak sabitleniyor. Bu yukarda bahsetti簨m uygulama Trk Telekom ADSL altyapsn toptan alp[PDF link: 5] son kullanclarna perakende satan ve bata TTNET olmak zere Superonline, Doping, Biri gibi pek 蔞k 嵞S i蓾n ge蔒rli. Bu uygulamann 嵞Snin insiyatifinde oldu繠 s騽lense de ge蔒rli bir kayna簜 rastlayamadm, bu nedenle tamamen Trk Telekomun kontrolnde alnan bir karar oldu繠nu s騽leyebilirim. Tabii BTK onay ile uygulanyor. DSL eriiminde hi蓫ir limit olmayan tek paket ise 8 mbp hznda TTNETte 8L嵱嵨S幊 adnda ve aylk 115 TL fiyata sahip. Daha evvel 16 mbps ve 32 mbps hzlardaki limitsiz paketler ise artk yeni abone almna kapatlm durumda, ayet b騽le bir paket kullanan ansl aznlktaysanz paketinizi asla de簨tirmeyin derim.[6] Alternatif ba簰ant yollar arasnda son d霵emde cazip alternatif olan fiber 愯ternet ba簰antsnda ise AKKnn ayns olan hz alan uygulamasna tabi tutuluyor. Bu konudaki 霵c firma ise Superonline ve kendi altyaps zerinden eritirdi簨 Fiber 愯ternet kullanclarna 愯ternet ba簰ant hzna ba簰 olarak se蔒bilece簨 pek 蔞k hz alan se蔒ne簨 de sunuyor. E簟r kullanclar o ay i蔒risinde hz alan dna 踦kar ise ba簰ant hz 1 mbps ile snrlandrlarak cezalandrlyorlar. Ayrca Superonline, upload yani dosya g霵dermeye de bir kota uygulamas getirmi ve 10 GB kotay aarsanz yine AKKy ihlal etmi saylyor ve hznz kaybediyorsunuz. Daha evvel mevcut mterilerine imzalamak zorundasnz diyerek imzalattklar s驆lemelerle gndeme gelen Superonlinen bu keyfi uygulamasnn da altn 蓾zmeden edemedim. [7] Ve Uydunet bunlarn dnda sabit 愯ternet eriimi i蓾n tek alternatif olan Uydunette durum hi fena de簨l. Kotas dolan kullanclara Trk Telekom DSL tarifelerindeki gibi davranrken kotas olmayan ger蔒kten limitszi 10 mbps ve 20 mbps hznda eriim sunuyorlar. Ancak 蔒vremdeki kullanclardan duydu繠m kadaryla olduk蓷 k飆 bir destek ekibine ve dk bir hizmet kalitesine sahip olduklarn s騽leyebilirim.[8][9] 畤et ge蔂ek gerekirse: Trkiyede limitsiz paketleri bile aslnda limitli, kullancy cezalandran bir 愯ternet eriimi a蹥mz mevcut. Limitler ne anlama geliyor? Yetmez mi bize? En yaygn limitsiz limitin 50 GB oldu繠nu s騽leyebilirim. 琄ce baz bilgiler paylaaym: 1 eposta 0,01 MB 1 foto繢af 0,10 MB 1 web sayfas 0,50 MB 1 adet mp3 5 MB 1 adet eKitap 10 MB 5 dk Youtube videosu 40 MB 5 dk 720p Youtube videosu 100 MB 1 adet film 700 MB 1 adet 720p film 2 GB G顤ece簨niz zere genel olarak 愯ternet zerinden video izlemeyecekseniz getirilen 50 GBlk limiti doldurmak epey zor. Zaten son d霵emde 25 GBtan 50 GBa 踦karlan AKK, yeterli gibi g驆kyor de簨l mi? O gn de yeterli olmayan 50 GBlk AKKy doldurmak i蓾n gnde ortalama 1 saat video izlemek, 1 saat de mzik dinlemek gayet de yeterli oluyor. Veya 1 dolara satn ald蹥nz bir iPad ya da iPhone oyunu 1,5 GB tutabiliyor. Hatta 騽le yazalm alt alta, kendi kullanmm g驆霵nde bulundurarak: Gnde 1 saat 720p video, saati 1.2 GBtan 30 gnde: 36 GB Gnde 1 saat 愯ternet radyosundan mzik dinlemek, 30 gnde: 2 GB Ayda birka defa sistem gncellemesi yapmak: nereden baksan 1 GB Ayda 3 tane 1 dolarlk oyun yklemek: yaklak 5 GB Gnde 3-4 saat 愯ternette gezen biri i蓾n web ve mail trafi簨: 2 GB Ayda 5 yksek kaliteli film: 10 GB (haftada 1den fazla film izliyorum ama hadi dedim az yazaym) Ayda 1-2 PS3 oyunu: 5 GB Ksaca u haliyle bile 61 GBlk bir kotay 蔞k rahat doldururken 騽le ar bir kullanmda da bulunmad蹥m, yani limitsiz kullanc olarak ba簰anty suistimal etmedi簨mi s騽leyebiliriz. Bundan 2 yl evvel zaten adil olmad蹥n 蔞k fazla dile getirdiysek de kimse etkilenmedi簨nden 愯ternetimize sinsice szan AKK, bugn biraz ortalamann zerinde bir kullancnn rahat蓷 tketebilece簨 bir veri miktar haline gelmitir. Standart kullanclar dnrsek 愯ternet zerinden dizi izlemenin yaygnl蹥, burada paylat蹥m kullanmlar altst edecek dzeydedir ve kotal kullanclar i蓾n ciddi tehdit oluturmaktadr. Bu nedenle AKK, kalkmal, kalkmyorsa da de簨meli ve do繢u bir ekilde uygulanmaldr. ⑷zm nedir? E簟r yukarda yazdklarm sizi ikna ettiyse gelin bir de benim 踤zm olarak sunduklarma bakalm. Neredeyse hi蓫ir gelimi lkede bu ekilde uygulanmayan bir AKKya kar bir 愯ternet kullancs olarak taleplerim 騽le olacak: Ger蔒k Adil Kullanm Kotas Taleplerim (liste yorumlarla gncellenecektir) AKK uygulamas uygulanan paketlerden limitsiz, snrsz, kotasz vbg. tketiciyi yanl y霵lendiren isimler yasaklanmaldr. Anayasal bir hak haline gelecek 愯ternet zerindeki vergi yk azaltlmal ve fiyatlara direkt olarak yanstlmaldr. Yine bu kapsamda 愯ternet fiyatlar en dk seviyelere 蔒kilmeli, 嵞Sler katma de簟rli servislerden gelir elde etmeye y霵lendirilmelidir. AKK uygulamasnn kaldrlmamas halinde gnmz artlarna uygun hale getirilmesi amacyla: a) 50 GB olan AKK seviyesinin gncel i蔒rik boyutlar da g驆霵ne alnarak en az 125 GB seviyesinin zerine 踦karlmaldr. b) AKK am yapan kullanclara, fatura bedeli AKK uygulanmayan en yakn hzdaki paket bedelini ge蔂eyecek ekilde hzn yksek tutma se蔒ne簨 verilmelidir. c) AKK dna 踦kld蹥nda drlecek hzn, taahht edilen en yksek hzn en az yars kadar olmas gereklidir. d) AKK hesabnda yurti蓾, yurtd trafik ve dk kullanm olan saatler (gece, gndz gibi) 闤踙lmeli, her kullanm i蓾n farkl ve tketici lehine avantajlar sa簰anmaldr. Tketiciler mevcut durum hakknda bilgilendirilmeli, de簨iklikler de dahil olmak zere tm 嵞Sler tarafndan fatura ve eposta yoluyla bilgiler effaf bir ekilde verilmelidir.
Payla