Ubuntu hakkındaki ayarlar rehberi
[Değerli Ziyaretci, linki görmeniz icin bu mesaja cevap yazmanız gerekiyorÜye olmak icin burayı tıklayınız]
Ubuntu ve Linux Mint için birçok püf noktayı ve ince ayarı bu rehberde bulabilirsiniz.
Ubuntu ve Linux Mint, Linux dünyasını keşfetmek isteyenlerin başlangıç noktası olan popüler işletim sistemleridir. Linux dünyasına yeni atılan acemilerden yaşlı kurtlara kadar herkesin kendinden bir şey bulduğu bu işletim sistemleriyle ilgili ipuçlarından ve ince ayarlardan bahsedeceğiz.
Her yeni kurulan işletim sistemi performans, kullanılabilirlik ve estetik açısından bu tarz ayarlara ihtiyaç duyuyor. Yazıdaki komutları genel olarak Ubuntu için yazacağız. Ancak Linux Mint kullanıcıları komutlarda yer alıyorsa leafpad kısmını xed ile değiştirerek komutları kullanabilirler.
Ön Hazırlık: Terminal (Uçbirim) Kullanımı ve Gerekli Araçların Yüklenmesi
Linux işletim sistemlerinin temelini terminal (uçbirim, konsol) oluşturmaktadır. Günümüz Linux dağıtımlarında arayüzü olan uygulamalar ile yapacağımız işlerin ciddi bir kısmını gerçekleştirebiliyor olsak da, önemli değişiklikleri terminal üzerinden gerçekleştirebiliriz.
Terminale CTRL+ALT+T kısayolunu kullanarak ya da işletim sistemi menüsünden aratarak ulaşabilirsiniz. Her zaman kullanacağınız için menüde favorilere ekleyerek kolay erişimini de sağlayabilirsiniz. Terminali açtığımızda karşınıza böyle bir ekran çıkacak.
Yazı boyunca vereceğimiz kodları bu pencereye yazacaksınız. Komut satırında sizden şifre istediği zaman işletim sistemini yüklerken belirlediğiniz hesabınızın şifresini gireceksiniz. Alıştığımızın aksine komut satırında şifrenizi girerken herhangi bir karakter belirmeyecek. Şifrenizi yazdıktan sonra Enter tuşuna basarak işleme devam edebilirsiniz.
İlk olarak kullanacağımız temel yazılımları yükleyelim. Bu işlem için internet bağlantınızın olması gerekecek. Aşağıdaki komutu komut satırınıza kopyalayarak işe başlayalım. Yazı boyunca verilen kodları kopyalarken eksiksiz bir şekilde kopyalayıp yapıştırdığınızdan emin olun. Aksi takdirde hatalarla karşılaşabilirsiniz.
sudo apt-get install gksu leafpad synaptic
Bu işlemi tamamlayıp gerekli araçları yükledikten sonra diğer işlemlere devam edebiliriz.
1- Grub Ön Yükleme Menüsünde Windows’u Varsayılan Yapmak
Linux macerasına yeni başlayan birçok kullanıcı, alışmış olduğu Windows işletim sistemini de kullanabilmek için, Linux dağıtımlarını Windows işletim sisteminin yanına (Dual Boot) olarak yüklemeyi tercih ediyor. Bu durumda bilgisayar ön yüklendiğinde açılacak Grub ön yükleme yöneticisinde varsayılan olarak Windows’un başlatılması istenebiliyor. Bunu yapmak için aşağıdaki komutları kullanalım.
gksudo leafpad /etc/default/grub
Bu komutu çalıştırıp şifrenizi girdiğinizde karşınıza böyle bir dosya çıkacak.
Varsayılan olarak açılacak işletim sistemini değiştirmek için GRUB_DEFAULT=”*” kısmını değiştirmemiz gerekiyor. Bunun için bilgisayarınızı açtığınızda Grub ön yükleyicisinde oluşan sırayı bilmeniz gerekiyor. Burada dikkat etmeniz gereken bir nokta var. Grub ön yükleyicisindeki sıra 1 ile değil de 0 ile başlıyor.
Mesela bendeki gibi Windows ön yükleyicide 3. sırada gözüküyorsa, sizin buradaki değeri 2 ile değiştirmeniz gerekiyor. Hangi sırada yer alıyorsa onun bir eksiği olan rakamı yazacağız. Değişikliği yaptıktan sonra dosyayı kaydedip kapatın. Aşağıdaki komutu kullanarak değişikliği aktif hale getirin.
sudo update-grub
Bilgisayarı yeniden başlattığınız zaman değişikliği göreceksiniz.
Grub Ön Yükleme Menüsünde Windows Görünmüyorsa Yapılması Gerekenler
Dual Boot kurulumlarından sonra genellikle bu konuda bir sıkıntı yaşanmaz. Ancak bu sorunla karşılaştığınızda Windows’u Grub ön yükleyicisinde tanıtmak için bazı değişiklikler yapmamız gerekiyor. En kolay ve hızlı yöntem olarak Boot Repair aracını bu işlem için kullanabiliriz. Aşağıdaki komutları sırasıyla çalıştırarak aracı yükleyelim ve çalıştıralım.
sudo add-apt-repository ppa:yannubuntu/boot-repair
Bu komutu girdiğinizde aracın deposunu sisteme tanımlamak için istenildiğinde Enter basmanız gerekiyor. İşlem tamamlanınca diğer komutları sırasıyla çalıştıralım.
sudo apt-get update
sudo apt-get install -y boot-repair && (boot-repair &)
Program kendiliğinden çalıştırılacak. Karşınıza böyle bir araç çıkacak.
Recommended Repair (Repairs most frequent problems) seçeneğine tıklayarak onarımları başlatabilirsiniz. Deneyimli kullanıcılar ek ayarlamalar yapmak için Advanced options kısmındaki ek ayarları kullanabilirler. Bilgisayarı yeniden başlattığınızda Windows’u grub ön yükleme yöneticisinde görmeniz gerekiyor.
2- Unutulan Kullanıcı Hesabı Şifresini Değiştirmek
Herhangi bir sebeple oluşturduğunuz hesabınızın şifresini unutabilirsiniz. Eğer işletim sistemi ve ev dizininiz şifreli değilse kendinize yeni bir şifre oluşturabilirsiniz. Bunu yapmak için öncelikle bilgisayarımızı yeniden başlatalım ve Grub ön yükleyicisinde Linux dağıtımımızın üzerine oklarla gelelim. e tuşuna basarak girdiyi düzenleyelim. Karşınıza böyle bir metnin çıkması gerekiyor.
linux /boot/vmlinuz-(...arada birçok şey...) ro quiet splash $vt_handoff
Ok işaretlerini kullanarak metnin sonuna gelelim ve ro quiet splash $vt_handoff kısmını silelim ve yerine rw init=/bin/bash yazalım. Bunu yaptıktan sonra F10 ya da CTRL+X’e basarak sistemin terminal ile açılmasını sağlayalım. Bunu yaptığınızda ekranda bir çok yazı göreceksiniz. En aşağıda ise root@(none) / # girdisi olacak.
ls /home
Bu komutu kullanarak kullanıcı hesaplarının listesini görüntüleyelim. Ardından kullanıcısı hesabınızın ismiyle birlikte aşağıdaki komutu girelim.
passwd isminiz
Bu komutun ardından yeni şifrenizi oluşturabilirsiniz. Yeni şifrenizi girerken herhangi bir karışıklık olmaması açısından sadece İngilizce karakterleri ve rakamları kullanmanızı tavsiye ederim. Şifrenizi yazarken terminaldeki gibi yine yazdıklarınız gözükmeyecek. Yazdıktan sonra Enter basarak işlemi tamamlayalım ve CTRL+ALT+Delete bilgisayarı yeniden başlatalım. Yeni oluşturduğunuz şifreniz ile hesabınıza girebilirsiniz.
3- Dual Boot Olarak Kurulan Sistemlerde Ortaya Çıkan Yanlış Saat Sorununu Düzeltmek
Dual Boot olarak kurulan sistemlerde Linux dağıtımlarından çıkıp Windows’u açtığınızda saatin değiştiğini görebilirsiniz. Saati değiştirseniz de Linux’dan Windows’a her geçişinizde bu sorun devam edecektir. Bunun önüne geçmek için yapacağımız şey ise çok basit. Linux dağıtımında iken terminale aşağıdaki komutu girip bilgisayarı yeniden başlatmanız yeterlidir.
sudo timedatectl set-local-rtc 1
4- Dosya Sistemi Kontrolü Zaman Aralığını Değiştirmek
Linux dağıtımlarında her 30 yeniden açımda bir olmak üzere dosya sistemi kontrolü gerçekleşmektedir. Bu zaman aralığı modern sistemler için çok gereksizdir ve bunu değiştirerek zamandan tasarruf edebiliriz. Bu adımı uygulamadan önce Linux işletim sisteminizin kurulu olduğu bölümün numarasını öğrenmemiz gerekiyor.
sudo fdisk -l
Bu komut ile diskinizin bölümlerini görüntüleyebilirsiniz. Komutu yazdığınız zaman çıkan metinden aşağıdaki gibi olan kısmı bulun ve Linux filesystem yazan kısmın Device kısmındaki sda* değerini aklımızda tutalım. (Örneğin aşağıdaki resimdeki sda5)
sudo tune2fs -c 100 /dev/sda*
Bu komutu girerek ayarı uygulayalım. * yerine yukarıda öğrendiğimiz sda kısmındaki rakamı yazacağız. Şifrenizi girdikten sonra işlem tamamlanacaktır.
NOT : Bu sadece EXT4, EXT3 ve EXT2 dosya sistemleri için geçerlidir. Kendiniz işletim sistemi kurulumu esnasında dosya sistemini değiştirmediyseniz bu şekilde kurulmuş olacaktır.
5- Root için Ayrılmış Alanı Sınırlayarak Disk Alanı Kazanmak
Genel olarak Linux dağıtımlarında ayrıcalıklı yönetici işlevleri için disk alanının yüzde 5’i ayrılır. Küçük disklerde bu alan çok önemli olmasa da, büyük disklerde ciddi bir miktara denk gelmektedir. Bunu yüzde 1 ya da 2’ye sınırlayarak disk alanı kazanabilirsiniz. Genel olarak 1 GB yer ayırmanız yeterli olacaktır. Bu işlem sırasında da 4. adımda öğrendiğimiz sda kısmındaki rakamı kullanacağız.
sudo tune2fs -m 2 /dev/sda*
Bu komutu girerek ayarı uygulayalım. * yerine yukarıda öğrendiğimiz sda kısmındaki rakamı yazacağız. Şifrenizi girdikten sonra işlem tamamlanacaktır.
NOT : Bu sadece EXT4, EXT3 ve EXT2 dosya sistemleri için geçerlidir. Kendiniz işletim sistemi kurulumu esnasında dosya sistemini değiştirmediyseniz bu şekilde kurulmuş olacaktır.
6- İndirdiğiniz ya da Windows’ta Kullandığınız Fontları Yüklemek
Bu işlem için öncelikle dosya yöneticisini açmanız gerekir. Menüden ya da kısayoldan dosya yöneticisine ulaşabilirsiniz. Dosya yöneticisini açtığınızda varsayılan olarak Ev (Home) dizini açılır. Açılmamışsa da siz ev dizininizi seçin. Ardından CTRL+H‘a basarak gizli dosyaların gösterilmesini sağlayalım.
.local klasörüne, ardından da share alt klasörüne girelim. Yeni bir klasör oluşturup ismini fonts yapalım ve oluşturduğumuz klasöre girelim. .ttf uzantılı font dosyalarını buraya kopyalayarak işlemi tamamlayabilrsiniz. Windows işletim sisteminde C:\Windows\Fonts klasöründe yer alan fontları da bu işlem ile kopyalayabilirsiniz.
Not : Eğer birden çok kullanıcı hesabı varsa bu işlemi diğer kullanıcılarla da tekrarlamanız gerekir.
Paylaş