Temel Linux Komutlarý ve Kýsayol Tuþlarý
Bu bölümde Linux kullanmak için gerekli olan temel komutlarý ve tuþlara atanmýþ komutlarýný göreceðiz. Bu komutlarýn hepsi konsol dediðimiz metin ekrandan veya X-windows altýndaki bir uçbirimden (xterm, rxvt, aterm gibi) çalýþmaktadýr. Fakat tuþ komutlarýnýn bir kýsmý konsola özgüdür ve X altýnda pencere yöneticinize göre farklý hareket etmektedirler.
Tuþlarla ilgili gösterim ve anlamý:
<Ctrl><F1>: Ctrl ve F1 tuþlarýna birlikte basýlacaðýný gösterir.
<Ctrl><Alt><Fn> (n=1,...,6)
X oturumundan konsola geçiþ için kullanýlýr. Birçok Linux daðýtýmý açýlýþla birlikte altý standart konsol açar. Bunlar tamamen birbirinden baðýmsýzdýrlar ve eþzamanlý çalýþýrlar. Yani birinde bir iþlem yapýlmaya devam ederken bir diðerine geçip baþka bir iþleme baþlayabilirsiniz.
<Ctrl><Alt><F7>
Daha önceden açmýþ olduðunuz sonra <Ctrl><Alt><F1> ile çýktýðýnýz X oturumuna geri . Burada önemli nokta bunun altý konsollu bir sistemde geçerli olmasýdýr. Eðer sisteminizde dört konsol varsa büyük ihtimalle bu iþin tuþu F7 deðil F5 olacaktýr.
<Ctrl><Alt><Fn> (n=7,...,12)
n numaralý X oturumuna geçer. Birden fazla X oturumu (sunucusu) açmak mümkün olduðu için bunlar arasýnda geçiþ yapabilirsiniz.
<Tab>
Bir uçbirimde yazmakta olduðunuz komutu tamamlar. Mesela README dosyasýný okutmak için more RE yazýp TAB'a basarsanýz o anda bulunduðunu dizindeki RE ile baþlayan dosyalarýn listesini görürsünüz, eðer tek dosya varsa satýr tamamlanýr. Ayný þey komut isimleri için de geçerlidir, bas yazýp TAB'a bastýðýnýzda hemen basename diye komutun tamamlandýðýný görürsünüz. (Bu iþlem çok sayýda komutla eþleþme durumunda bazý uçbirimlerde iki defa TAB tuþuna basmayý gerektirebilir.)
<Yukarý ok>, <Aþaðý ok>, <PgUp>, <PgDn>
Daha önceden girilmiþ komutlar arasýnda gidip gelmenizi saðlar. Bu komutlarý history komutu ile listleyebilirsiniz.
<Shift><PgUp>, <Shift><PgDn>
Uçbirim çýktýsýný yukarý aþaðý kaydýrmak için kullanýlýrlar (ekrandan çýkmýþ olan yazýlarý görmek vs.)
<Ctrl><Alt><+>, <Ctrl><Alt><->
X oturumunda bir sonraki ekran çözünürlüðüne geçmenizi saðlar. Kipler /etc/X11/XF86Config dosyasýnda tanýmlanmýþtýr.
<Ctrl><Alt><BkSpc>
X oturumunu sonlandýrýr.
<Ctrl><Alt><Del>
Sistemi yeniden baþlatmak için kullanýlýr. Konsoldaki shutdown -r now veya reboot komutu gibi davranýr. Makinanýn üzerindeki sýfýrlama (Reset) tuþuna basmayýp bunu tercih etmeniz gerekir, aksi takdirde ext2 gibi bazý dosya sistemleri sorun çýkarabilir.
<Ctrl><C>
Mevcut komutu durdur. Genelde konsoldaki basit komutlar için kullanýlýr.
<Ctrl><D>
Eðer sizden girdi kabul eden bir konsol komutundaysanýz dosya sonu (EOF) yollar, komut istemindeyseniz sistemden çýkarsýnýz. O yüzden iki defa basmayýn ;-).
<Ctrl><S>Uçbirime olan çýkýþý durdurur.
<Ctrl><Q>
Uçbirime olan çýkýþa devam eder.
<Ctrl><Z>Çalýþmakta olan komutu arka alana gönderir.
<ctrl><X>
Konsolda bir iþe yaramaz ama Matrix'de nedense Neo kullanýyordu. Neyse orada da bir iþe yaramamýþtý, sanýrým Neo da Linux kullanýyor ;-).
<farenin orta tuþu>
Genelde bir baþka pencerede seçilmiþ bir yazýyý yapýþtýrmaya yarar. Burada dikkat edilecek nokta Linux altýnda kopyala/yapýþtýr iþleminin Windows'dan farklý olmasýdýr. Bir yazýyý seçerseniz, o seçili olduðu sürece yapýþtýrýlabilir olur (bir kez yapýþtýrýldýktan sonra defalarca yapýþtýrýlabilir, yeni bir seçime kadar tamponda kalýr.). Yani bir kopyala emri vermeniz gerekmez, seçip orta tuþa basmanýz yeter, komut satýrýna yapýþtýrýlmýþ olur. Konsolda kullanýlabilmesi için gpm çalýþýyor olmalýdýr.
<Shift><Insert>
yapýþtýrma iþlemini klavyeden yapar.
~Kullanýcýnýn ev dizinini gösterir /home/kullanýcý_adý ile eþanlamlýdýr. cd ~/docs komutu ev dizininizin altýnda docs dizinine gider. Sadece cd komutu ise cd ~ komutuna eþittir ve ev dizininize gider.
. ya da ./
O anda bulunduðunuz dizindeki bir betiði çalýþtýrýrken kullanmak içindir.
/. ya da Slashdot
Internet'deki en saðlam haber sitesine gider ;-).
cd ..
Bir üst dizine geçer.
exit
Sistemden çýkmanýzý saðlar.
resetKonsol bir þekilde saçma sapan karakterler basýyorsa (genelde çalýþtýrýlabilir bir dosyayý ekrana çýktýladýðýnýzda olur) düzeltmeye yarar.
tty
Bu komutu yazdýðýnýz uçbirimin aygýt dosyasýnýn ismini verir.
Ç alýntýdýr....
Paylaþ