Hadis-i Þerif

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:13
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabbýndan naklen þöyle anlatýyor:
"Ýhlas sýrrýmdan bir sýrdýr. Onu kullarýmdan sevdiðimin kalbine bir vedia olarak býraktým..."
Bu Kudsî Hadis-i Þerife þu þekilde bir mana vermek mümkündür: "Ýhlas varlýk sýrrýmdan bir sýrdýr. Ama bu taayyünatla kapalý olan varlýðýmýn sýrrýndan. Sevdiðimin kalbinde onunla tecelli ederim. Ve onu varlýðýmda fani kýlarým. O kadar ki benden baþkasý onu bilemez, onun haline muttali olamaz... Hatta bunu kendisi de bilemez." Yani, ihlas sahibi... Çünkü o, ihlasta o kadar ileri gitmiþtir ki ihlasýný da unutmuþtur. Hatta kendisi ile ihlasa geçilen þeye nisbet edilen ihlastan yana da fena halini bulmuþtur... Ve o, Mutlak Hakk'ýn müþahedesine o kadar geçmiþtir ki vahdetten de kesretten de olmuþtur... Çok çok ötelere varmýþtýr.

En iyi bilen Allah-ü Teâlâ'dýr.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:14
Resulullah (SAV) Efendimiz þöyle buyurdu:
"Allah-ü Teâlâ þöyle buyurdu: -O kimse ki kazama rýza göstermez, belama sabretmez, nimetlerime de þükretmez, artýk varsýn Benden baþka bir Rabb arasýn..."
Görüldüðü gibi bu da Kudsî bir Hadis-i Þerif'tir. Bunun manasýný anlatmaya þu yoldan girebiliriz:
"Mutlak Rububiyyetim, nimetlerin ve belalarýn bir arada bulunmasýný icab ettirir. Ta ki zýt isimleri ve birbirine benzeyen sýfatlarýn raðmýna Zatým tam kemali ile zuhura gelsin. Durum böyle olunca her kim zýtlara razý olursa Zatýma nail olur, Ben de onun Rabbý olurum. ...Ve her kim ki onlara razý olmaz, Ben onun Rabbý deðilim. Sebebine gelince, o, bir vasfa baðlý kalmakta, diðerini de atmaktadýr. Bir hükme tabi olmakta, diðerini de kabul etmemektedir. Halbuki Ben bütün vasýflara câmi bulunmaktayým. Bütün incelikleri ile cümle hükümlere müþtemil bulunmaktayým... Hatta çeþitli yaratýlýþlara da. Çünkü, Zatým bütün açýk hakikatleri ihata etmektedir." Bu manayý þu Ayet-i Kerime gayet açýk bir þekilde anlatýr: “Evvel O'dur; Ahir O'dur; Zahir O'dur..." (Hadid Suresi, Ayet-3 )

Yüce Allah'ýn kelamý daima sadâkat damgasýný taþýr.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:15
Resulullah (SAV) Efendimiz Allah-ü Teâlâ'dan naklen anlatýyor;
"Allah-ü Teâlâ þöyle buyurdu:
-Ey Ademoðlu, hasta oldum; ziyaretime gelmedin.
Âdemoðlu sordu:
-Ya Rabbi, Sen âlemlerin Rabbisin... Seni nasýl ziyaret edeyim?
Allah-ü Teâlâ buyurdu:
-Bilmiyor musun? Falan kulum hasta oldu... Ama sen onu ziyaret etmedin. Eðer onu ziyaret etseydin Beni yanýnda bulacaktýn...
Allah-ü Teâlâ devamla buyurdu:
-Ey Ademoðlu, senden yemekle doyurulmamý istedim, ama sen Beni doyurmadýn.
Âdemoðlu sordu:
-Ya Rabbi, seni yemekle nasýl doyurayým? Sen âlemlerin Rabbisin.
Allah-ü Teâlâ anlattý:
-Falan kulum senden yemek istedi. Ama ona yedirmedin. Bilemedin mi? Ona yedirseydin beni yanýnda bulacaktýn.
Allah-ü Teâlâ devamla buyurdu:
-Ey Ademoðlu, senden su istedim, ama vermedin.
Âdemoðlu sordu:
-Ya Rabbi sana nasýl su vereyim?. Sen âlemlerin Rabbisin.
Allah-ü Teâlâ anlattý:
-Falan kulum senden su istedi, vermedin. Ona su verseydin Beni yanýnda bulacaktýn... Bunu da mý anlayamadýn?"
Bu da Kudsî bir Hadis-i Þeriftir. Mana kapýsýný þu þekilde aralayabiliriz:
"Ey Âdemoðlu..." þeklinde yapýlan hitap rûhadýr. Bu ruh ise kalptir. Bilhassa nefsanî perde ile perdelenen kalp. Bu kalbe þöyle hitab edilmektedir:
"Ben, belli bir zuhur yerine tecelli ettim. Zuhura geldim orada. Yine belli bir taayyünde de ayný þekilde tecelli ettim; zuhur eyledim. Fakat, bu has zuhurla perdelendim,
gizlendim...Özellikle mutlak hakikatimi müþahade edilmeden yana sakladým. Belli bir þekle girmekten ve bir kayda sýðmaktan yana kendimi kapadým. Bütün bu iþler, bu belli taayyünün özünde oldu. Gel gör ki sen bu taayyünü bilmedin. Ki O mutlak hakikatimin aynýdýr.

Burada "Ya Rabbi, sen âlemlerin Rabbisýn, Seni nasýl ziyaret edeyim?" cümlesi bir baþka mana taþýr. Onu da burada anlatmak icab eder. Þu demektir: "Belli bir surette Seni nasýl müþahede edebilirim? Bilhassa, keyfýyeti ve þekli olan bir þeyde... Halbuki Sen bu gözle görülen âlemlerin suretine inhisar etmekten ve belli bir þekil almaktan yana münezzehsin."

“Bilmiyor musun?..." kelimeleri ile baþlayan cümleye verilecek mana ise þu þekilde olur:
"Sen þöyle bir marifete sahib olmadýn mý ki, mutlak varlýðým her taayünde, yani göze gelen her belli þeyde vardýr. Sonra taayyün halini her mutlak olan mana taþýr. Halbuki sen, anlatýldýðý gibi, kendinde bir irfana sahip olmadýn. Sonra bilmedin ki, o hasta kulun hakikati Hakikatimin aynýdýr. Zira onda zahir olan Benim." Bu zuhurun belli bir mana þekli þöyle olabilir: Ýsmin isim verilene nisbeti gibi ki, bu, o hasta kulun `Hakikatime' nisbeti babýnda bir misaldir, benzetmedir. Kaldý ki, isim, müsemmaya göre ayrý deðil, aynýdýr.

Yukarýdaki açýklama nazara alýnarak, "Bilmiyor musun?" þeklinde gelen cümlenin devamý olan "Eðer onu ziyaret etseydin Beni yanýnda bulacaktýn..." cümlesine de bir baþka mana vermek icab eder: "Durum yukarýda anlatýldýðý gibi olunca, anlayamadýn ki Mutlak Varlýðým onun izafý varlýðýnda seyrini tamamlamaktadýr. Onu zuhura getirmektedir."
Yukarýda anlatýlan manalarýn tümüne þu Ayeti Kerime iþaret etmektedir:
"O küfredenlerin amelleri ise çöldeki serab gibidir ki susuz onu su zanneder." (Nur Suresi,Ayet-39) Mevzumuz olan Hadis-i Þerifýn hepsini burada açýklayamadýk. Ama kendisi ile bir kýyas yapýlacak kadarýný açýkladýk. Kaldý ki bir kýyas usulü de vardýr. Kalaný da buna göre kýyas eyle.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:16
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabbýndan naklen anlatýyor:
Ýsmi aziz ve celil olan Yüce Allah þöyle buyurdu:
"-Kulum bana kavuþmayý severse, Ben de ona kavuþmayý severim... Ama Bana kavuþmayý sevmeyince Ben de ona kavuþmayý sevmem."
Bu Kudsî bir Hadis-i Þeriftir. Þimdi manasýna geçelim.
Bilesin ki, yolculuk iki þekilde olmaktadýr: Bu büyük alemdeki yolculuk, enfüsî olan küçük alemdeki yolculuk. Büyük alemde yapýlacak yolculuk için binek hayvanýna, ya da baþka bir vasýtaya ihtiyaç vardýr. Keza enfüsî olan küçük alemde de binek hayvanýna, ya da bir baþka vasýtaya ihtiyaç vardýr. Ne var ki küçük alemdeki vasýta ancak zâti muhabbetten ibarettir. Ama, sýfatlara ve fýillere ait muhabbetten deðil. Yalnýz zata muhabbet...Bu manaya "Kulum severse..." cümlesi iþaret etmektedir. Yani "Kul bana kavuþmayý, hakikî müþahedemi severse..." demektir. Bu durum, yani hakikî müþahedem onun izafî ve mecazî varlýðýndan sýyrýlmasýna baðlýdýr. Bundan sonradýr ki muhabbet Burak’ ýna biner... Þevk kamçýsýný alýr... Aþk vadisine geçer... Böylece nice sýrlar mesafeyi kateder... Ve parlak bir menzile varýr ki bu, fena halidir. Bu fani varlýðýn erimesidir, bitmesidir... Ýþte o kul bu hali bulduktan sonradýr ki Allah-ü Teâlâ onunla karþýlaþmayý sever. Zât, hakikî mevcudiyeti ile ona tecelli eder... Bu tecelli, fena haline geçtikten sonra onun beka makamýný bulmasýdýr. Bu makam onun fena haline geçmesine bir mükafat olarak yapýlýr. Hadis-i Þerifin, anlatýlan kýsmýn zýddý olan ikinci kýsmýna gelince, onu da þu þekilde anlatmak mümkündür: "Kul hayvâni arzularýna dalýp helake gitmesi sebebi ile Bana kavuþmayý istemezse Ben de ona kavuþmayý istemem." Yani tecelli etmemekle... Bilhassa, zâti bir tecelli etmemekle... Böylece o, tabiî olan þehvet deryasýna batar gider... hayvaniyet unsuru vadisinde helak olur.

Bu Kudsî Hadis için bir baþka açýdan þöyle bir þerh yapmak icab eder. Þu mana anlatýlmak istenmiþtir: "Kâmil ve kullukta tahakkuk eden bir kul, zatýmýn, sýfatýmýn ve Fiillerimin müþahedesini isterse, sýfatýmýn fenasý zýmnýnda, zatýmý müþahede ile onu severim... Zatýmýn, sýfatýmýn ve fiillerimin bekasý ile de onu severim. Þayet o istemezse Ben de istemem." Ama, bu istememek tard ve yukarýda anlatýlan mananýn aksi olarak tecelli eder.

Sonucu bir iki cümle ile baðlayalým. Þöyle ki: Þayet bir kul, özünde hayýr bulursa Allah'a hamd etsin. Þayet þer bulduysa, o zaman da yalnýz nefsini ayýplasýn. Sebebine gelince, bütün bu haller, Allah-ü Teâlâ'nýn o kulunu sevmesi ya da sevmemesi babýnda birer delildir, iþarettir, alâmettir.
En iyi bilen, en iyi hükmü veren Allah'dýr.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:17
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabbýndan naklen anlatýyor:
“Allah-ü Teâlâ, þöyle buyurdu:
-Ben; uðrumda kalpleri kýrýk olanlarýn yanýndayým..."
Görüldüðü gibi bu da bir Kudsî Hadis-i Þeriftir. Manasýna gelince, þöyle demek icab eder: "Bizzat Ben, esma ve sýfatla, zatýndan, sýfatýndan ve efalinden geçip fena haline yýkýlýp gelene tecelli edenim. Böylece, onun beka makamýnda tahakkuk edebilmesi için bir gözetici müþahid olurum. Bir bakýma onun kefili olurum... Çünkü o fena haline geçmiþtir. Fena haline geçen ise her þeyi bir yana atar, daðýnýk olur, toparlanamaz. Beka makamýna çýkamaz, fena denizinde boðulur... Orada helak olur. O kadar ki, istidadýnýn zafiyeti icabý, sahile de dönemez... Meczublar sýnýfýna girer. Bir türlü beka makamýna çýkamaz." Þimdi, "Uðrumda" kelimesini biraz açalým. Bu, "Bende beka bulmak..." manasýna alýnmalýdýr. Sebebine gelince, bizzat fena, aranan birþey deðildir. Esasen matlub olan beka makamýdýr... Ne var ki, tahakkuk bunda olamaz. “O” olmadan imkansýzdýr.
Bir irfan sahibi, bu manaya, þu þiiri ile iþaret eder:
Bir köþe vuslat köþesi olamaz heyhat;
Sadýk dahi olsan... ki sende varsa hayat.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[by_kernekli]

31. Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Þu üç þeyi kendinde bulunduran îmanýn tadýný alýr: Allah ve Resûlünü herþeyden fazla seven. Bir kulu, baþka bir maksatla deðil de, sadece Allah için seven. Allah tarafýndan küfürden kurtarýldýktan sonra, tekrar küfre dönmeyi ateþe atýlmak kadar çirkin ve korkunç gören."
Enes radýyallahu anh. Buhârî.

32. Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Üç þey îmandandýr: Darlýkta sadaka vermek, herkese selâmý yaymak, insafý gözetmek."
Ammar radýyallahu anh. Bezzâr.

[Hezekiel]

Hadis-i Þerif:18
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabbýndan naklen anlatýyor:
"Allahu Teâlâ þöyle buyurdu:
- Kýyamet günü Ben þu üç zümrenin hasmýyým: Bir kimse ki: Kendisine ihsan ettim, ama o zulmetti... Bir kimse ki: Bir hürü sattý, parasýný da yedi... Bir kimse ki: Ýþçi tuttu. Ondan istifade etti. Ama ücretini ödemedi."
Bu da Kudsî bir Hadis-i Þeriftir. Manasýný aþaðýdaki þekilde anlatabiliriz. Þöyle buyurulmaktadýr:
"Bir kimse ki, kendisine ihsan ettim ama o zulmetti." Bu cümlenin mana derinliðinde þu cümleler saklýdýr: "Ben ona varlýk verdim. Ta ki Varlýðýmýn mazharý, yani Zuhur yeri ola. Fakat o, Benim belli sebep için verdiðim varlýðý kendisine mal etti. Ýddiasý bu yolda oldu... Týpký Firavun'un "Ben sizin Yüce Rabbýnýzým..." (Nâziat Suresi, Ayet-24) dediði gibi... "Bir kimse ki hürü sattý, parasýný da yedi..." Bu da þu manayadýr: Bir kimse vardýr; kalb nurunu nefsin zulmetinden kurtardý. Çeþitli taatle meþgul oldu. Yüce
makamlara çýktý ve üstün mertebelere erdi. Sonra gerisin geri döndü. Þöyle ki: Kalbin nurundan çýktý. Nefsin karanlýk yuvasýna, onun yoluna girdi. Ýþbu mana, þu Ayet-i Kerime ile anlatýlýr: "Onlar ki kâfýr oldular; dostlarý putlardýr. Onlarý nurdan zulmete geçirir. Bunlar cehennem ehlidir. Orada sonuna kadar kalacaklardýr." (Bakara Suresi, Ayet-257) Anlatýlan halin sonundadýr ki, o, amellerine aldandý. Þehvet afetlerinin iptilâsýna uðradý. Mal ve þöhret sýkýntýsýna çarpýldý. Ýþbu hal üzerinedir ki: Nefsin hür baþý hürlüðünü yitirir; boynuna yersiz istekler zinciri geçer, baðlanýr. Ýþte bundan sonradýr ki: Nefsin hürriyetini, görsünler ve iþitsinler pahasýna satmýþ olur...
Bu kudsî mana taþýyan Hadis-i Þerifýn bir baþka yönden þerhini yapmak gerekecek. Allah-ü Teâlâ adeta þöyle buyuruyor: "Bir kimse ki Mutlak Varlýðý müþahede etmeden varlýkta bir yer iddiasýnda bulunur... Nefs de görsünler iþitsinler dileði ve isteði ile kabarýr... Zühde karþý bir arzu duyup, vera haline sahip olarak, taattan da, yine nefsin yersiz istekleri için bir yardým payý çýkarýrsa... Ve nefse ancak hakettiði kadarýný vermezse... Evet Ben, böyle olan bir kimsenin herþeyin ayrýldýðý ceza günü geldiði vakit hasmý olurum."
En iyi bilen Allah-ü Teâlâ'dýr.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

HADÝS-Ý ÞERÝF:19
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabb’ ýndan naklen anlatýyor:
“Allah-ü Teâlâ þöyle buyurdu:
-Herkim Benim veli kuluma düþman olursa bana harb açmýþ olur."
Bilesin ki, Ýlahî isimlerden herbirine karþý düþen benzerleri vardýr. Kahhar ve Latif isimleri gibi... Ýsimlerin durumu böyle olduðu gibi, o isimlere mazhar olanlarýn durumu da budur. Meselâ evliya ile onlarýn zýtlarý olan adamlar, düþmanlar... Velîler, Cemâl, Lâtif, Lütuf ve Yemin (sað) isimlerinin mazharlarýdýr. Düþmanlar ise Celâl, Kahhar ve Þimal (sol) isimlerin mazharlarýdýr. Ayrýca her iki kelime arasýnda da zýtlýk ve düþmanlýk vardýr. Þimdi, “Bana, harb açmýþ olur" cümlesi üzerinde duralým. Bu, þu demektir:
"O, nefsini Bana karþý kaldýrdý..." Halbuki o batýldýr, Ben ise Hak. Þüphesiz Hak batýldan daha güçlüdür. Bu yol da delil olan manalar anlatýr: Cemâl tecellisi, daima Celâle galip gelir... Þimdi bir baþka açýdan bu Hadis-i Þerifýn þerhini yapalým. Burada, Allahü Teâlâ'nýn þöyle buyurduðunu anlatabiliriz: "Her kim benim velî kuluma düþmanlýk ederse Bana Celâl tecellisi yoluyla karþý durmuþ olur. Bana gelince ona hem Celâl hem de Cemâl tecellisi ile karþý çýkarým.Ve bilindiði gibi bu þekildeki bir tecelli onu ezer."
Bu mana þu Kudsî Hadisten de anlaþýlýr: "Rahmetim gazabýmý geçti..." Kaldý ki bu mana þu âyet-i kerime'nin özüne de uygundur: "Onlardan intikam aldýk... Denizde boðduk. Çünkü, onlar âyetlerimizi yalan saydýlar." (A'râf Suresi, Ayet-136) Burada ayetlerden murad Allah'ýn velî kullarýdýr.

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[Hezekiel]

HADÝS-Ý ÞERÝF:20
Resulullah (SAV) Efendimiz Rabb’ ýndan naklen anlatýyor:
"Allah-ü Teâlâ þöyle buyurdu:
-Ben kulumun zannýna göreyim... O halde, Benim için hayýr zannýnda bulunsun. Ve Ben, Beni andýðý zaman kulumun yanýndayým."
Bu da Kudsî bir Hadis-i Þeriftir.
Bilesin ki, Yüce Hakk’ ýn her þeyde bir zuhuru vardýr. Bu, has bir zuhurdur ki o zuhura mahal olan þeyin istidadýna göre þekil alýr. Þundan ki: Tecelli, kendisinde tecelli vâki olanýn durumuna göre olmaktadýr...Zuhur da ayný þekilde Hakk’ ýn mazharlarýndan bir mazhardýr. Ve tecelli, mazharýn durumuna göre olmaktadýr. Durum böyle olunca, kendisinde bir þey zuhura gelecek olan korkulu bir kimse ise, onda meydana gelecek þey korku sûretinde gelir. Þayet kendisinde bir þey zuhura gelecek olan ümidli bir kimse ise, onda muhabbet zuhur eder. Hâsýl-ý kelâm, yukarýda anlatýlan kýyas yapýlarak: Aþklý ise aþk zuhura gelir... Ýþbu anlatýlan mânâ, Cüneyd-i Baðdadî Hazretleri' nin þu cümlesinde saklýdýr: "Suyun rengi kabýnýn rengidir." Yukarýda anlatýlan cümlelerden de anlaþýlacaðý üzere, O, her bilginin aynýdýr. Her sanýlanýn aynýdýr. Her anlaþýlanýn aynýdýr. Hatta her ilmin, her zannýn, her fehmin aynýdýr. Ve O ancak itikat edenin itikadýna göre zuhur eder. Her þey onun tecelli suretleridir. Zuhuratýnýn çeþitleridir. Zâtýnýn tecelligâhýdýr. Esmasýnýn ve sýfatlarýnýn aynalarýdýr. Ve O her itikad sahibinin ve itikad edilen þeyin de aynýdýr. Buraya kadar anlatýlanlar: "Ben kulumun zannýna göreyim. O halde benim için hayýr zannýnda bulunsun" cümlesinin bir açýklamasý idi. Diðer kýsmýn açýklamasýný aþaðýda bulacaksýnýz.
"Ve Ben, Beni andýðý zaman kulumun yanýndayým..." buyuruldu. Bunun manasý, þu þekilde açýlabilir:
"Ben kulumla, Beni zikri þekli ile olurum. Þayet o, Celâl isimleri yönünden zikrini yaparsa ona Celâl isimleri yolu ile tecelli ederim. Þayet o, Cemâl isimleri yolundan zikrini yaparsa ona Cemâl isimleri yolundan tecelli ederim." Bu Hadis-i Þerife bir þerh yapmak daha icab edecek. Bu manaya göre þöyle buyrulur:
"Ben tâyin edilen her þeyde belli bir varlýðým. Fark ve kesret þehâdetgâhýnda, Beni müþahede eden ‘zancý'larý kemâle erdiririm. Sonra, Benimle oluþu yönünden onunla olurum." Ýþbu mana þu âyet-i kerimenin derin manasýnda saklýdýr: "De ki, herkes kabiliyetine göre amel eder..." ( Ýsrâ Suresi, Ayet-84) [Tevhid üç derecede anlatýlýr:
Delil ile Allah 'ýn varlýðýna dair hüküm; ilmî yoldan Allah' ýn birliðini bilmek; irfan sahibinin kalbinde ilahî rüyetin galip gelmesi. Öyle ki artýk onda baþkasýný görecek hal kalmaz.
Bunlardan birincisi, her iman sahibi içindir. Ýkincisi âlimlerin tevhididir. Üçüncüsü, irfân sahiplerinin tevhididir.]

Sadreddin Konevi (ks) 40 Hadis-i Þerif Þerhi

[by_kernekli]

33. Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Kendisinde þu üç þey bulunan kiþi, hem sevabý hak etmiþ, hem de îmanýný tamamlamýþtýr: Dünyada yaþadýðý güzel bir ahlâk, kendisini Allahýn yasaklarýndan uzaklaþtýran verâ ve cahilin cehlinden alýkoyan olgunluk."
Enes radýyallahu anh. Bezzâr.

34. Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:
"Sizden biriniz, ben kendisine babasýndan, evladýndan ve bütün insanlardan daha sevgili olmadýkça, tam îman etmiþ olmaz."
Enes radýyallahu anh. Buhârî.