Tarihte Bugün

[Afat45]

Tarihte Bugün / 9 Mart

1923. Sovyet lideri Lenin geçirdiği felç sonucu konuşma yeteneğini kaybetti.
1929. İstanbul'da Matbaacılık Mektebi açıldı.
1945. Filistin'den gelen 36 bin diş fırçası piyasaya sürüldü.
1952. Amerika Birleşik Devletleri'ni Türk modası sardı. Amerikan moda dergileri, İstanbul Sarısı, Türk Kırmızısı, Helva Beji, Fes Rengi gibi renklerden geçilmez oldu. Bir firma, Harem adı altında kozmetikler piyasaya sürdü.
1954. Yayın yoluyla suç işleyenlere ağır cezalar getiren yasa Meclisten çıktı.
Gazeteciler Cemiyeti ve Gazeteciler Sendikası, Mecliste yaptığı bir konuşmada yazı işleri müdürleri için "baldırı çıplak" tabirini kullanan DP İzmir Milletvekili Halil Özyörük'ü Meclise ve DP Genel Başkanlığı'na çektikleri bir telgrafla protesto ettiler.
1955. Erzurum 9. Kolordu Komutanlığı 2 Numaralı Askeri Mahkemesi'nce idama mahkum edilen Sovyet casusları İvan Adamidi ve Nikola Antonov asıldı.
1956. Ali Sami Yen Stadı Galatasaray Spor Kulübü'ne devredildi.
Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios, İngiltere tarafından sürgüne gönderildi. Yapılan açıklamada Başpiskopos Makarios'un "barış koşullarına dönmenin önünde en büyük engel" olduğu ve terörizmi desteklediği için adadan uzaklaştırıldığı belirtildi. Ayrıca Makarios'un eski bir Yunan subayı olan Albay Grivas'ı, EOKA örgütünü kurmak için teşvik ettiği ileri sürüldü. Sürgün haberinin duyulmasından sonra EOKA, Kıbrıs'ta yaygın bombalama eylemlerine girişti.
1957. Türk ordusunun ilk kadın doktor subayı Sema Aran teğmen rütbesiyle göreve başladı.
1959. Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak amacıyla kurulmuş EOKA Londra'nın önerisini kabul etti; Grivas çekildi.
1961. Cemal Gürsel, Alman gazetecilerin, "Parlamento teklif ederse cumhurbaşkanlığını kabul edecek misiniz?" sorusuna, "Parlamento değil, millet teklif ederse hizmete hazırım" dedi.
1965. Zonguldak Kömür İşletmeleri direnişinde Satılmış Tepe ve Mehmet Çandar adlı işçiler öldürüldü. Zonguldak Kozlu'daki Ereğli Kömür İşletmesi'nde çalışan maden işçileri, Türk-İş ve hükümetin kanunsuz saymasına rağmen greve gittiler. Grevci maden işçileri çalışmak isteyen işçilerin yer altına inmesini engellediler. Hükümet gelişmeler üzerine Kozlu'ya bir tümen asker gönderdi. Kozlu'da işçilerin direnişi çatışmaya dönüştü; açılan ateş sonucunda iki işçi öldü,15 jandarma yaralandı,14 kişi gözaltına alında. Olayların radyodan verilmesi hükümet kararıyla durduruldu.13 Mart günü olaylar yatıştı, işçiler işbaşı yaptı.
1967. 34 yıl önce bugün Gölcük Tersanesi'nde "Berk" adlı refakat firkateyninin yapımına başlandı.Türkiye'nin kendi olanaklarını kullanarak yaptığı ilk firkateynin yapımı1971 yılında tamamlandı.
1971. Güvenlik kuvvetlerinin denetimi altındaki ODTÜ'de Mütevelli Heyeti'nin Akademik Konseyi feshetmesi üzerine Rektör Erdal İnönü görevinden istifa etti.Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın başkanlığında toplanan Yüksek Komuta Konseyi Toplantısında "Olayları önlemede hükümetin yetersiz kaldığı" ifade edildi ve Başbakanın istifası istendi.
19 Adalet Partili Demirel'in çekilmesi için bir muhtıra hazırladı.
Başsavcılık Milli Nizam Partisi'nin (MNP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
1974. İşverenlerin SSK'ya 1,5 milyar lira borcu olduğu açıklandı.
1979. 7 kişiyi öldürmekten sanık sağ eylemci Veli Can Oduncu 16 yıla mahkum oldu.
1983. Görevini kötüye kullanmaktan Yüce Divanda yargılanmakta olan eski Bayındırlık Bakanı Selahattin Kılıç beraat etti.
Türkiye'nin Belgrat Büyükelçisi Galip Balkar, iki saldırgan tarafından yaralandı. Büyükelçi iki gün sonra öldü. Saldırıyı Ermeni Soykırımının Adalet Komandoları ve Asala örgütü üstlendi. Yakalanan iki Ermeni iki yıl sonra tarihinde Yugoslavya'da 20'şer yıl hapse mahkum edildi.
1984. Turgut Özal Türk Ceza Kanunu'nda siyasi suç olmadığını söyledi.
1986. Muzır Neşriyat Yasası'na ilişkin suçlamaları yanıtlayan Başbakan Turgut Özal, "Bu yasaya muzır diyen muzırdır" dedi.
1991. Basın işkolunda kriz. Asil Nadir hakkında İngiltere'de açılan soruşturma nedeniyle Kıbrıslı işadamının sahip olduğu Günaydın gazetesinde 350'den fazla kişinin işine son verildi. Güneş gazetesinde188 kadrolu 350 kadrosuz çalışanın gazeteyle ilişkisi kesildi. Gelişim yayınları 400 çalışan sayısını 300'e indirdi. Tercüman gazetesi de çalışanların maaşlarını, ikramiyelerini ödeyemedi.
1992. Türk savaş uçakları Kuzey Irak'taki iki PKK kampını bombaladı.
1996. 1990yılında öldürülen gazeteci Çetin Emeç'i vuran İslami Hareket Örgütünün Ameliyat timi sorumlusu İrfan Çağırıcı İstanbul'da yakalandı.
2000. Güney Kore'de saatlerce bilgisayarın önünden kalkmayan 37 yaşındaki Kim Kwang-Su, aşırı yorgunluk ve stresten öldü.

Bugün Doğanlar:
1749. Fransız devriminin başlarında Ulusal Meclisin en göze çarpıcı kişilerinden biri olan hatip ve siyasetçi Kont Mirabeau Kontu Honoré-Gabriel Riqueti.
1753. 1793'de Vendée bölgesindeki karşı devrimci ayaklanmaları bastıran Fransız general Jean-Baptiste Kléber.
1763. Sanayi Devrimi'nin İngiltere kırlarına yansıyan olumsuzluklarını dile getiren yazılarıyla bilinen İngiliz gazeteci William Cobbett.
1839. Rus besteci Modest Petroviç Musgorskiy.
1918. Amerikalı popüler detektif romanı yazarı Mickey Spillane.
1934. 1961'de uzaya çıkan ilk insan Sovyet kozmonot Yuriy Alekseyeviç Gagarin.

Bugün Ölenler:
1952. Marksist militan ve yazar Aleksandra Kollontay. Sovyetler Birliği'nde kadınların siyasal mücadeleye katılmaları, örgütlenmeleri için mücadele verdiği mücadelelerle bilinen Kollontay, "kadınların yazgısı beni tüm yaşamım boyunca ilgilendirdi ve beni sosyalizme çeken de bu ilgi oldu zaten" demişti. Kollontay'ın feminizm ile gerilimli bir ilişkisi olmuştu. Dönemin feministlerine karşı dışlayıcı olmuş ve kadınların örgütlenmesi meselesini işçi kadınların örgütlenmesine indirgemişti. Dünyanın ilk kadın büyükelçisi de olan Kollontay .1922-1945 arasında Sovyetler Birliği'ni Norveç, Meksika ve İsveç'te temsil etmişti.
1967. Gazeteci yazar Va-Nu (Vala Nurettin) İstanbul'da. Nurettin, Kurtuluş Savaşı yıllarında Bolu'da öğretmenlik yaparken arkadaşı Nazım Hikmet'le birlikte Sovyetler Birliği'ne gitmiş ve Moskova'da Doğu Üniversitesini bitirmişti. Türkiye'ye döndükten sonra gazetecilik yaptı, takma adlarla hikayeler, romanlar, radyo oyunları yazdı. Arkadaşı Nazım Hikmet'le ilgili anılarını "Bu Dünyadan Nazım Geçti" adıyla yayımladı.
1997. Elle dergisinin yazı işleri müdürü Jean- Dominique Bauby. 1995'te geçirdiği beyin kanaması sonucunda tüm vücudu, başından ayak parmağının ucuna kadar felç olana Bauby'nin yalnızca beyni ve göz kapakları çalışıyordu. Jean Dominique Bauby, göz kapaklarını kullanarak kitap yazdı. Kitabın yazılış öyküsü sabrın ve dayanışmanın öyküsüydü. Bauby'nin yakın arkadaşı Claude Mendibil, bir yıl boyunca her gün hastaneye gelerek ona alfabeyi sesli olarak okudu. Bauby gerekli olan harfi gözünü kırparak belli ediyordu, böylece harf harf kelimeleri dikte ettirerek kitabı yazdı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 10 Mart

1879. İstanbul yapı işçileri greve çıktı.
1919. Çin'de kölelik resmen kaldırıldı.
1920. Çerkez kadınları bilgilendirmek için Çerkez İttihat ve Teavün Cemiyeti kuruldu. Dernek, Diyane isimli bir de dergi yayınladı.
1931. İstanbul'da yayımlanan Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız mecmuaları hakkında müstehcen yayın davası açıldı.
1938. Ankara radyosunda radyofonik konserlere Bizet'in Carmen operasıyla başlandı.
1942. Peyami Sefa yeni kelimelerin fabrika tarzında üretilmesini eleştirdi.
1947. Dört büyükler Almanya'nın geleceğini tartışmak için Moskova'da toplandı.
1949. Kurucuları arasında Sadri Maksudi Arsal, Halil Nimetullah Öztürk ve Tahir Nejat Gercan gibi adların yer aldığı Türk Dilini Geliştirme Derneği kuruldu.
Filistin'e kaçmak isteyen 70 Musevi genç gümrük memurlarınca yakalandı. Gümrük memurlarına rüşvet teklif eden gençlerin büyük bölümünün askerliğini yapmadığı anlaşıldı.
1952. Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos Socarras'ı devirerek yerini aldı.
1953. Yedek subayların kıta hizmeti 1 yıla çıkarıldı, 6 aylık okul süresinde değişiklik olmadı.
1955. Ankara Radyosu'nda yayımlanan "Daldan Dala" programındaki bir monologda milletvekillerinin küçük düşürüldüğü yolundaki iddialara cevap veren Devlet Bakanı Mükerrem Sarol, bu monologu yayından önce kendisinin kontrol ettiğini ve programın kaldırılmasını gerektirecek bir husus olmadığını açıkladı. Erdoğan Çaplı'nın hazırladığı programa devam kararı verildi. Monologda, bir milletvekili adayı halka hitap ederken kendi için bir şey istemediğini, tek isteğinin ölünceye kadar milletvekili kalarak millete hizmet olduğunu alaylı bir dille açıklıyordu.
1956. Başpiskopos Makarios'un sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.
1961. 27 Mayıs askeri darbesinden sonra, eski iktidar mensuplarını yargılamak üzere Yassıada duruşmaları Ekim1960 tarihinde başlandı. 592 sanık hakkında19 ayrı dava açıldı. Bu davalardan Çanakkale davası 1961'de karara bağlandı. Adnan Menderes ve üç eski bakan iki muhalif milletvekilinin seyahat özgürlüğünü engellemek suçuyla yargılandılar ve mahkum oldular.
1965. Zonguldak'ta1500 maden işçisi greve başladı.
1969. Anadolu Ajansı çalışanları greve çıktı.
Aynı gün, Martin Luther King'in katili James Earl Ray 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
1972. Türkiye Büyük Millet Meclis'i Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın idamlarını onayladı.
1973. İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana sıkıyönetim komutanlıkları bir bildiri yayımlayarak, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin selametle sonuçlanması için, Millet Meclisine baskı yapabilecek veya Türk Silahlı Kuvvetleri'ni rencide edebilecek her türlü bildiri, beyanat, yazı ve haberin yayınlanması yasaklandı.
1974. Cumhuriyet'in 50. yılını Kutlama Komitesi tarafından İstanbul'un Karaköy Meydanı'na dikilen Gürdal Duyar'ın "Güzel İstanbul" adlı çıplak kadın heykeli, "müstehcen" olduğu gerekçesiyle bazı kesimlerin, özellikle de hükümetin Milli Selamet Partisi kanadının tepki göstermesine yol açtı.
1976. CHP Parti Meclisi1976 yılı bugün yayımladığı bir bildiriyle, "Kamu İktisadi Teşebbüsü hisselerinin satışı ihanet olur" açıklamasını yaptı. Bildiride şöyle denildi. "Cephe hükümeti şimdi de KİT'lerin yüzde 49 hissesini satmak istiyor. İktidar aslında halkın malı olan fabrikaları zenginlere devretmek istemektedir.Bu hareketi halkımıza yapılmış bir ihanet saymaktayız."
1978. Başbakan Bülent Ecevit ile Yunanistan Başbakanı Konstantin Karamanlis, İsviçre'nin Montreux kentinde bir araya gelerek iki ülke arasındaki ilişkiler hakkında görüştüler.
1982. Bülent Ecevit'in pasaport isteği, CHP hakkında savcılık soruşturması yürütüldüğü gerekçesiyle reddedildi.
1986. 17 Mayıs1982'den beri devam eden Barış Derneği davasının tutuklu 6 sanığı tahliye edildi. Davada tutuklu sanık kalmadı.
Sanıkların aynalı odalarda sorgulanması ve ifadelerinin video bantlara kaydedilmesi uygulaması başladı.
1987. ABD Kongresi'nin Ermeni Tasarısını kabul etmesi durumunda, Cumhurbaşkanı Evren'in mayıs ayındaki ABD gezisini iptal edeceği Washington'a iletildi.
1988. Çalışanlardan yüzde 2, işverenlerden yüzde 3 kesinti yapılarak bir fonda toplanmasını öngören zorunlu tasarruf yasası çıktı.
1989. Türk Resim Sanatı'nda Figüratif Gelişme Sergisi İstanbul'da açıldı. Sergide Türk resim sanatının ilk evrelerinden bugüne figür, manzara ve ölü doğa temalı resimler yer aldı. Osman Hamdi Bey, Hoca Ali Rıza gibi sanatçıların yanında Ömer Uluç, Komet, Cihat Burak, Mehmet Güleryüz gibi günümüz sanatçılarının yapıtlarına yer verildi.
Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına yenilerek ikinci oldu.
1994. Avrupa Parlamentosu, Türkiye'ye Kürtler'e özerklik tanınması için çağrı yaptı.
1995. Kalipso Kralı Metin Ersoy'un kızı yüzünden başladığı öne sürülen bir kavga Fenerbahçe Lisesi'nde satırlı, bıçaklı bir baskınla sürdü. Okula baskını engellemeye çalışan öğrencilerden İlimdar Kalkan öldü.
1998. Akit gazetesi yazarı Yaşar Kaplan tutuklanarak Mamak Cezaevine konuldu.
2000. Necmettin Erbakan, Bingöl'de1994 yılında yaptığı konuşmada halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği gerekçesiyle1 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Bugün Doğanlar:
1850. ABD'de siyah kadınların örgütlenmesine öncülük eden eğitimci Brown, Hallie Quinn
1873. Yapıtları Fyodor Dostoyevskiy ile karşılaştırılan Alman yazar Jakob Wassermann.
1903. 1873. Caz tarihinin en özgün beyaz trompetçilerinden Amerikalı müzisyen Bix Beiderbecke.

Bugün Ölenler:
1963. 38 yıl önce bugün Maarif Kitaphanesi ve Matbaası sahibi ve Saatli Maarif Takvimlerinin kurucusu Naci Kasım.
1985. Sovyetler Birliği lideri Konstantin Çernenko.
1989. Baterist Salim Ağırbaş.
1993. Gazeteci yazar Emil Galip Sandalcı İstanbul'da.
1994. Amerikalı yazar Charles Bukowski.
1999. 2 yıl önce bugün şair Salah Birsel İstanbul'da.İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünü bitirdi. Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliği yaptı. İlk şiiri1937 yılında Gündüz dergisinde çıkmıştı. Kendine bağımsız bir şiir yapısı kurdu. Şiirlerini Dünya İşleri, Hacivatın Karısı, Kikirikname, Haydar Haydar, Yaşama Sevinci, Rumba da Rumba, Sevdim Seni Ey İnsan kitaplarında yayımladı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 11 Mart

1924. Abdülmecit, İsviçre'de ajans temsilcilerine yazılı bir demeç verdi; " TBMM'nin Hilafet'i ilga kararı yersiz ve yolsuzdur."
1938. Avusturya Şansölyesi Schuschnigg istifa etti;yerine gelen Nazi yanlısı Seyss-Inquart'ın daveti üzerine Alman birlikleri Avusturya'ya girdi.
1947. Türkiye Uluslararası İskan ve Kalkınma Bankası ve Uluslararası Para Fonu Teşkilatı'na (International Monetary Fund) katıldı.
1949. İsrail ve Ürdün Rodos'ta ateşkes antlaşması imzaladı.
1958. Türkiye "Mısır, Suriye ve Yemen" devletlerinin oluşturduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni tanıdı.
1955. İstanbul'a uskumru akını; Balıkhaneye 250 ton uskumru geldi.
1959. Vatan gazetesinden iktibas ettiği bir yazıdan dolayı, Ankara Toplu Basın Mahkemesi'nde yargılanmakta olan Ulus gazetesi Yazı işleri müdürü Ülkü Arman1 yıl 4 ay hapse, 4 000 lira ağır para cezasına mahkum edildi. Ayrıca Ulus gazetesi1 ay süreyle kapatıldı.
1962. İstanbul İşçi Sendikaları Birliği feshedildi. Bundan sora birliğin görevlerini Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu yerine getirecek.
Danıştay Anrara'daki12 bin gecekondunun yıkılmasını onayladı.
1965. İstanbul Şehir Tiyatroları'nda "edebi heyet" kurulması kararına sanatçılar tepki gösterdi.
1969. Başbakan Süleyman Demirel bir açıklama yaparak, Genelkurmay Başkanı Cemal Tural'ın görevinden alınarak Yüksek Askeri Şura üyeliğine atandığını, yerine de Kara Kuvvetleri Komutanı Memduh Tağmaç'ın getirildiğini söyledi. Bir gün sonra Cemal Tural ile Memduh Tağmaç arasında devir teslim töreni yapıldı.
1972. "Anarşistler"e yardım ettikleri ileri sürülen 57 subayla 11 astsubay ordudan atıldı.
1976. Nixon Şili'deki seçimler sırasında Allende'nin seçilmesini önlemek için CIA'ya emir verdiğini itiraf etti.
1981. Mehmet Ali Ağca'nın İran'a kaçmasına yardımcı olduğu ileri sürülen ülkücü Timur Selçuk Erzurum'da yakalandı.
1982. Kapatılan CHP'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit'in Nevşehir Emniyet Müdürü'ne, "Sen nasıl müdürsün ?" diyerek hakaret ettiği iddiasıyla ifadesi alındı.
1983. THKP-C Kurtuluş davasına İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde başlandı.
.
1985. Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreterliğine getirildi.
1988. Türk-İş üyesi işçiler hükümeti, işverenleri ve pahalılığı protesto etmek için ülke çapında yemek boykotu yaptı.
1990. Litvanya tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti.
1991. Kürdistan Yurtseverler Birliği Başkanı Celal Talabani, gizlice geldiği Ankara'da Cumhurbaşkanı Turgut Özal'la çeşitli görüşmeler yaptı.
1994. Sosyolog yazar İsmail Beşikçi, Mahkemelerin Açtığı Yol kitabında bölücülük propagandası yaptığı iddiasıyla İstanbul DGM tarafından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1995. Pişmanlık yasasından yararlananların sayısının1955 olduğu açıklandı.
1996. Demokrasi ve Barış Partisi DBP kuruldu.
1997. Hakkında gıyabi tutuklama kararı bulunan eski Özel Harekat Dairesi Başkan Vekili İbrahim Şahin teslim oldu ve cezaevine kondu.
Amasya'da el yazması Kuran çalınması olayıyla ilgili yargılanan Ayşegül Tecimer, gıyabında 4,5 yıla mahkum oldu. Tecimer'in ABD'ye kaçtığı öğrenildi.
Taksi şoförlerinin öldürülme olaylarının artması üzerine İstanbul taksicileri konvoy oluşturarak protesto gösterisi yaptı.
2000. Rusya'da vergi kaçahçılığını önlemek için her vatandaşa vergi numarası uygulamasını Ortodoks Kilisesi, "Tanrı karşıtı bir davranış" olarak ilan etti.

Bugün Doğanlar:

1916. 1964-70 ve 1974-76 arasında iki kez İngiltere başbakanı olan İşçi Partili siyasetçi Harold Wilson.
1926. Martin Luther King'in yakın çalışma arkadaşı Ralph David Abernathy.
1921. Caz ve klasik müziği kaynaştırdığı tangolarıyla bilinen bandoninci Astor Piazzola.

Bugün Ölenler:
1935. Türkçülük akımının öncülerinden, tarihçi ve siyaset adamı Yusuf Akçura. İstanbul'da. Türkçülükle ilgili derneklerin hemen hemen tümünde kurucular arasındaydı. Türk Ocakları'nın kurucuları arasında yer aldı. İstanbul Milletvekilliği yaptı.1932 yılında seçildiği Türk Tarih Kurumu Başkanlığı görevini ölümüne değin sürdürdü. Türkçülük akımını benimseyenlerce "Pantürkizmin babası" olarak nitelendi.
1967. Şair, yazar, mizahçı Yusuf Ziya Ortaç, İstanbul'da. 1923'de Orhan Seyfi Orhon'la birlikte çıkarmaya başladığı mizah dergisi Akbaba'yı ölünceye kadar yayımladı. Şiirlerini başlangıçta aruzla yazan Ortaç Ziya Gökalp'i tanıdıktan sonra hece ölçüsünü benimsemiştir. Hecenin beş şairinden biri olarak ünlendi. Tiyatro oyunları da yazan Yusuf Ziya Ortaç'ın Binnaz adlı oyunu Türk tiyatro tarihinin en başarılı piyeslerinden biridir. Şiir kitapları: Akından Akına, Cenk Ufukları, Aşıklar Yolu, Yanardağ, Kuş Cıvıltıları . Romanları: Göç, Üç Katlı Ev. Fıkralaro: Beşik, Ocak
1968. İstanbul Belediye Başkanı Haşim İşcan. 1963'de CHP'den aday gösterildiği seçimde, İstanbul'un tek dereceli seçimle iş başına gelen ilk belediye başkanı oldu. Ölümünden sonra Saraçhanebaşı'ndaki alt ve üst geçide adı verildi.
1969. Bestekar Sadi Işılay.
1980. Gazeteci, yazar Mehmet Zekeriya Sertel, Paris'te. İşçi sınıfını savunan, sosyal ve politik düzeni eleştiren, sosyalist düşünceyi gündeme getiren yazılarından dolayı birçok kez yargılanıp hapis cezalarına çarptırılan Zekeriya Sertel, uzun yıllar yurtdışında sürgünde yaşamak zorunda kaldı. Eşi Sabiha Sertel ve arkadaşlarıyla1936'dan başlayarak Tan gazetesini çıkardı. Tan gazetesi II. Dünya Savaşı boyunca savaşa, faşizme ve faşizmin Türkiye'deki işbirlikçilerine karşı mücadelenin sesi oldu. Tan 4 Aralık1945'te, kışkırtılmış gruplar tarafından yakıldı. Bu olaydan sora Zekeriya ve Sabiha Sertel Türkiye'den ayrılmak zorunda kaldılar. Sürgün yıllarını Azerbaycan ve Fransa'da geçirdiler.1977'de Türkiye'ye dönmesine izin verilince ;İstanbul'a geldi. Milliyet gazetesinde yayımlanan "Nazım Hikmet'in Son Yılları" adlı yazı dizisi nedeniyle eleştirilere uğradı ve yeniden yurtdışına çıkmak zorunda kaldı. .Zekeriya Sertel anılarını "Hatıralarım" adlı kitapta, Nazım Hikmet'e ilişkin anı ve gözlemlerini "Mavi Gözlü Dev" adlı kitapta anlattı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 12 Mart

1921. İstiklal Marşı, milli marş olarak, Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1925. Çin'de Guomindang Başkanı Sun Yat-Sen öldü, Yerine General Çan Kay-şek getirildi.
1930. Hindistan'da Mahatma Gandhi, tuz üretimindeki hükümet tekeline karşı çıkmak amacıyla, Ahmetabat'tan 300 millik denize yürüyüşe başladı.
1933. Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nce eski sözcüklere Türkçe karşılık bulmak için Dil Anketi başlatıldı.
1947. ABD Başkanı Harry Truman Amerikan Kongresi'nden Sovyetler Birliği'nin baskısı altında bulunan Türkiye ve Yunanistan'a toplam 400 milyon dolarlık bir yardımda bulunulması ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD'de eğitim verilmesi için yetki istedi. Kongre, Truman'ın bu talebini kabul etti ve Yunanistan ve Türkiye'ye yardım Kanunu'nu yürürlüğe koydu. Öngörülen 400 milyon dolar yardımın100 milyon doları Türkiye'ye 300 milyon doları ise Yunanistan'a ayrıldı. Yardımın yerinde ve amacına uygun kullanılıp kullanılmadığı ABD tarafından gönderilen yetkililerce denetlenecekti. Türkiye Amerikan hükümetinin onayını almadan kendisine askeri yardım çerçevesinde verilen hiçbir madde veya malumatı kullanamayacaktı.
1951. Demokrat Parti Konya İl Kongresi'nde fes, çarşaf ve Arap harflerinin serbest bırakılması istendi.
1955. Cumhurbaşkanı Celal Bayar başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Atatürk Üniversitesi'nin Erzurum'a kurulmasını kararlaştırdı.
1956. Üç kadın milletvekili çarşafın yasaklanması için Meclis'e bir kanun teklifi sundu.
1958. Demokrat Parti Eskişehir İl Başkanı ve Demokrat Eskişehir gazetesi sahibi Ali Rıza Ilıca'nın, Son Söz gazetesi sahibi Abdülkadir Gürol aleyhine açtığı yayın yoluyla hakaret davası sonuçlandı; Gürol'un11 ay 20 gün hapsine, gazetesinin de1 ay süreyle kapatılmasına karar verildi.
1959. Ankara Toplu Basın Mahkemesi, Amerikalı gazeteci Pulliam'ın Türkiye hakkında yazdığı bir yazıyı Ulus gazetesinde yayımladığı gerekçesiyle gazetenin yazı işleri müdürü Erman'a16 ay hapis cezası verdi; Ulus bir ay kapatıldı.
Haber gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Vedat Refiioğlu'na usulsüz tekzip yayımlamaktan12 gün hapis cezası verildi.
1961. Konya'da Arapça öğreten 48 mahalle okulu kapatıldı.
Bayındırlık Bakanı Mukbil Gökdoğan, İstanbul Boğazzı'nda yapılacak asma köprünün şimdilik uygulamaya konamayacağını bildirdi. Bakan Gökdoğan, "İktisadi durumumuz düzeldiği zaman asma köprü meselesini ele alabiliriz. Şimdilik asma köprüden önce yapılacak birçok işimiz var. Kanaatimce asma köprü işi on yıldan önce ele alınamaz" dedi.
1966. Yazar Orhan Kemal ile Türkiye İşçi Partisi Fatih İlçe Başkanı Mehmet Şahin hücre çalışması ve komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandılar.
Aynı gün15 yaşında bir ortaokul öğrencisi de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı. Edebiyat öğretmeninin "Atatürk'ü başka bir dünya lideriyle karşılaştırınız" konulu ödevinde öğrenci Atatürk'ü Lenin'le karşılaştırmıştı. Öğretmen öğrenciyi ihbar etti ve öğrenci tutuklandı.
1967. Cumhuriyet Halk Partisi, 22 Şubat tarihli yazısında CHP'yi komünistlikle suçlayan Dünya gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay'ı mahkemeye verdi.
1970. CHP Genel Başkanı İsmet İnönü TBMM'de yapyığı konuşmada "Demirel'den daha fazla irticayı temsil eden ve koruyan bir kimse yoktur. Kendisinden daha ileri bir din istismarcısı olamaz" dedi
1971. Silahlı Kuvvetler, hükümeti ve parlamentoyu suçlayan bir muhtıra verdi. Başbakan Demirel istifa etti. Muhtıra Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Celal Eyiceoğlu'nun imzasını taşıyordu.
İnegöl'de kalabalık bir grup "Dinsizlere ölüm" sloganıyla yürüyüş yaptı, kimi ev ve işyerleri taşlandı.
1978. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan demir çelik dağıtımıyla ilgili yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmeliğe göre her ilde valilin başkanlığında bir komisyon kurulacak. İnşaat demiri almak isteyen müteahhitler ve diğer ihtiyaç sahipleri bu komisyona başvuracaklar ve ihtiyaç belgesi alacaklar. Belgeyi alan vatandaş doğrudan doğruya satış deposuna giderek demirini alabilecek. Bu yöntemin amacının karaborsanın önlenmesi ve aracının ortadan kaldırılması olduğu açıklandı.
1979. Pakistan ve İran CENTO'dan çekileceklerini açıkladı.
1982. 30 idam istemli ve159 sanıklı İstanbul Dev-Yol davası başladı.
1983. Osmanlılar zamanında yapılan Hamidiye suyu ihracından bu yana ilk defa olarak su ihraç etmeye başlandı. İzmir'den Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Suudi Arabistan'a su ihracı başladı.
1985. Kanada'nın başkenti Ottawa'daki Türk Büyükelçiliği'ne Ermeni militanlar bir saldırı düzenledi. Elçilik kapısında görevli Kanadalı polis öldürüldü,11 kişi rehin alındı. Büyükelçi Coşkun Kırca saldırganlardan pencereden atlayarak kurtuldu.
1986. Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, mahkumiyetini çekmek üzere Ankara Merkez Cezaevine kondu.
1987. ABD Kongresi Reagan yönetiminin Türkiye için istediği125 milyon dolarlık ek askeri yardım isteğini onaylamadı.
1990. Parlamentoda grubu bulunan siyasi partilerin liderleri12 Eylül sonrası ilk kez TBMM Başkanı Kaya Erdem'in çağrısı üzerine bir araya geldiler.
1991. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Rusya'da SSCB lideri Gorbaçov ile dostluk ve işbirliği antlaşması imzaladı.
1993. Bombay'daki bombalı araba saldırısında 300 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı, saldırıyı üstlenen olmadı.
Ankara Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.
1994. 5 yedeksubay öğrencinin ölümüyle sonuçlanan Tuzla'daki eylemi gerçekleştirdikleri öne sürülen 37 kişi yakalandı.
1996. ANAP-DYP hükümeti TBMM'de 207'ye karşı 257 oyla güvenoyu aldı.
1997. Hopa'dan Karadeniz'e açılan ve Gürcistan karasularını ihlal eden Türk balıkçı teknelerine bir Rus hücumbotundan aeş açıldı.1 balıkçı öldü, 23 balıkçı Batum'da tutuklandı. Tutuklanan balıkçılar iki gün sonra serbest bırakıldı.
1998. 3 yıl önce bugün tiyatronun unutulmaz komedyenlerinden Ali Sururi İzmir'de öldü.
2000. Papa II. John Paul, Kilise'nin geçmişte Yahudilere, muhaliflere, kadınlara ve yerlilere karşı işlediği günahlardan ötürü af diledi.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 14 Mart

1935. İstanbul Belediye Meclisi Darülaceze'nin adını Düşkünler Evi olarak değiştirdi.
1939. Hatay Meclisi Türk parasını resmi para olarak kabul etti.
Adalet Bakanlığı Arap harfleriyle ders verenlerin cezalandırılmasına ilişkin genelge yayımladı.
İktisat Bakanlığı kadın çoraplarında kalitenin yükseltilmesi için Avrupa'dan uzman heyet getirtti.
1953. İstanbul Üsküdar'daki Paşakapısı Cezaevi'nde isyan çıktı. 300 mahkum Adalet Bakanlığı'nın disiplin kararlarını protesto etti.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi1. Sekreteri Stalin'in ölümü üzerine yerine getirilen Malenkov görevini 8 gün sonra Kruşçev'e devretti.
1954. Türk Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası grup eleme maçında İspanya'yı1-0 yendi.
Başbakan Adnan Menderes'in yeğeni Özdemir Evliyazade Demokrat Parti'den açık bir mektupla istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne geçmişti. Özdemir Evliyazade, Cumhurbaşkanı Calal Bayar'a sözle hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı.
1955. CHP'ye ait malların Hazine'ye geçmesine dair kanun gereği, Ziraat Bankası'nda muhafaza edilen Atatürk'e ait eşyalar, Maliye tarafından devralındı. Atatürk'e ait kılıçlar, madalyalar, altın anahtarlar müzeye verilecek.
1956. Merkezi Zürich'te bulunan Uluslararası Basın Enstitüsü'nün bülteninde, Başbakan Menderes'in Türk basını hakkındaki sözlerine yer verildi: "Sık sık basından bahsediyoruz Ancak Türk basını dört beş kişiden ibarettir. Diğerleri ise kağıt ticareti ve tirajlarını arttırmak için muhalefet yaparlar" dedi.
1964. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Barış Gücü'nün Kıbrıs'a gitmesi kararı aldı. Barış Gücü'nün 36 Kanadalı askerden oluşan ilk kafilesi1964 yılı bugün Kıbrıs'a ulaştı.
1969. Şaki Hamido saklandığı bir tavuk kümesinde yakalandı.
Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok komünizmi övdüğü iddiasıyla tutuklandı.
Birlik Partisi Genel Başkanı Hüseyin Balan,16 Şubat'ta İstanbul Taksim'de yaşanan Kanlı Pazar olayları nedeniyle İçişleri Bakanı Faruk Sükan hakkında Meclis'e bir gensoru önergesi verdi. Ancak önerge, Adalet Parti'lilerin oylarıyla reddedildi. Muhalefet sözcüleri Kanlı Pazar'ı hükümetin düzenlediğini ileri sürdüler. İçişleri Faruk Sükan kendini savunarak "Biz hesabımızı burada da veririz, mahkemeyi kübrada da" dedi.
1974. Ankara Cumhuriyet Savcılığı,Türkiye Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği'nin (Töb-Der) kapatılması için dava açtı.
1978. Tiyatro ve sinema oyuncusu Aziz Basmacı öldü.
1981. Başbakan Bülent Ulusu bugün yaptığı basın toplantısında altı ayda 6223 kişinin gözaltına alındığını,16888 kişinin hüküm giydiğini bildirdi. "Amacımız herkesin evinde huzur içinde oturabileceği, rahatça işyerinde çalışabileceği bir güven ortamını tam olarak sağlamaktır" dedi.
1983. Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasını öngören yasa tasarısı Danışma Meclisi'nde kabul edildi. Tasarıya göre 8 ilde DGM kurulacak.
İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 3 No'lu Askeri Mahkemesi'nde Ülkücü Gençlik Derneği üyesi16 sanık hakkında açılan davada sanıkların15'i için. idam cezası istendi.
1984. Askeri Yargıtay yayımcı İlhan Erdost'un Mamak Askeri Cezaevi'nde dövülerek öldürülmesi ile ilgili davada hapis cezasına çarptırılan Şükrü Bağ hakkındaki mahkumiyet kararını bozdu.
120 TİP'li hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
Tasarrufların teşviki ve kamu yatırımlarının hızlandırılması hakkındaki yasa, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı.
Bilim Sanat ve Kültür Kurumu (BİLSAK) İstanbul'da kuruldu.
1988. Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bir araştırmada Türkiye'de her 32 kişiden birinin devlet tarafından fişlenmiş olduğu belirtildi. MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün fişlediği kişilerin1,7 milyona ulaştığı bildirildi.
DGM Savcısı Nusret Demiral tarafından hazırlanan iddianamede Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) yöneticileri Nabi Yağcı(Haydar Kutlu) ve Nihat Sargın'ın 66'şar yıl hapse mahkum edilmeleri istendi.
İslami İlimler Araştırma Vakfı'nın düzenlediği seminerde İslam devletinde tekelciliğin yasal olduğu, sendikanın, grevin, lokavtın ve toplu sözleşmenin yerinin olmadığı, emekli maaşının da haram olduğu ileri sürüldü.
1993. Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz, "Laiklik bir din değildir. Bu düşünce yanlıştır. Laiklik din ve vicdan hürriyetine saygıdır." dedi. Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz Kuran'ın yeniden tefsir edilmesini istedi ve İlmihal kitabı ile İslam tarihinin de yeniden yazılmasından yana olduğunu belirtti. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'dan Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz'a destek geldi. Özal, "Çağa ayak uydurmak için değişimin şart olduğunu. "Aksi halde Osmanlının düştüğü yanlışlık tekrarlanır. Dini konulara yeni anlayış getirmek lazım. Bu konuda korkmadan çalışmak gerekir" dedi.
1995. İstanbul Gazi mahallesindeki olayları protesto için Ankara'da düzenlenln yürüyüşte polisle göstericiler arasında çatışma çıktı, 36 kişi yaralandı.
2000. Cep herkülü Naim Süleymanoğlu, Ankara'da devam ettiği idmanlarda koparmada145 kilo kaldırarak dünya rekoru kırdı.
Greenpeace, yıllardır çevre kirliliği konusunda mücadele ettiği uluslararası kuruluşlardan Shell petrol şirketine ortak oldu.

Bugün Doğanlar:
1847. Brezilya'da köleleğin kaldırılması davasına adanmışlığından ötürü "kölelerin şairi" olarak bilinen romantik şair Antônio de Castro Alves.
1879. Genel ve özel görelilik teorilerini geliştirerek 1921 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Alman kökenli Amerikalı fizikçi Albert Einstein.
1892. 1945-56 arasında Macaristan'ın komünist lideri Mátyás Rákosi,

Bugün Ölenler:
1607. Kınalızade Hasan Çelebi. Fıkıh ve kelam öğrenimi yaptıktan sonra Bursa, Edirne,Halep ve başka illerde müderrislik ve kadılık etti. Şiirleri de olan Hasan Çelebi şöhretini Şairler Tezkiresi ile sağladı. Divan edebiyatının başlangıç yıllarında gününe kadar gelen 576 şairin hayatını Tezkiresini bitirdiği zaman II. Murat'a ithaf etti. Eser, geçmiş yüzyıllarda edebiyat tarihi ve antoloji yerini tutan bu tip kitapların en değerlilerinden biri sayılır, basılmamıştır.
1883. Bilimsel komünizmin kurucusu Karl Marx Londra'da.
1959. Siyasetçi Faik Ahmet Barutçu Ankara'da. İstanbul'da Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Trabzon'a döndü. İstikbal gazetesini çıkardı. Zaman zaman Mustafa Kemal Paşa'yı bile eleştirmekten çekinmeyen, ama bütünüyle Kurtuluş Savaşı'nın yanında yer alan İstikbal1922'ye kadar Anadolu basınının önde gelen yayını oldu. Faik Ahmet Barutçu1. ve 2. Hasan Saka hükümetlerinde devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı yaptı. Uzlaştırıcı, hoşgörülü ve muhalefete saygılı bir siyaset adamıydı. Daima demokrasi ve basın özgürlüğünü savundu.
1977. Manzara resimleriyle ünlü ressam Hikmet Onat İstanbul'da. En önemli tabloları arasında deniz ve su görünümlerini betimlediği "Kabataş'tan manzara", "Derede Sandal", ve "Salacak" sayılabilir.Hikmet Onat İstanbul'u en çok resimleyen ressam olmuştur.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 15 Mart

1933. Almanya'da Hitler Üçüncü Reich'ı ilan etti.
1938. Sovyetler Birliği'nde olağanüstü mahkemede ölüm cezasına çarptırılan, aralarında Ekim Devrimi'nin önderlerinden Nikolay Buharin'in de bulunduğu 18 kişinin cezaları infaz edildi.
1947. Son Telgraf gazetesi hakkında, seçim kurulları tarafından verilen ilanları bütün baskılarında kullanmadığı gerekçesiyle soruşturma açıldı.
1949. Meclis'te bir konuşma yapan Rize Milletvekili Fahri Kurtuluş, Lermontov'un 110 yıl önce yazdığı ve 1945'te Türkçe'ye çevrilen bir kitapta milli duygularımızı rencide eden bölümler olduğunu söyleyerek, bu bölümlerin kitaptan çıkarılmasını istedi. Fahri Kurtuluş, 110 yıl önce yazılmış kitaptan bölüm çıkarılmasını garipseyen ve bu yolda yayın yapan Cumhuriyet gazetesinin sahiplerini de ağır bir dille eleştirdi.
1951. İsveç'teki yarışmalar sırasında bir saat hırsızlığına karıştıkları gerekçesiyle 6 ay müsabakalara katılmaları yasaklanan güreşçiler Ali Yücel ile Bektaş Can'ın cezaları, Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu'nca süresiz boykota çevrildi.
1953. İstanbul Tekstil Sendikaları'nın Zeytinburnu Çimento Fabrikası işçilerinden 53'ünün işten çıkarılmasını ve tazminatlarının ödenmemesini protesto etmek için Taksim'de yapmak istedikleri mitinge izin verilmedi.
1955.Tiyatro sanatçısı Muammer Karaca'nın yaptırdığı "Karaca Tiyatrosu" İstiklal Caddesi Sular İdaresi Sokağında açıldı.
1970. 21 yıl önce bugün 32. hükümet olarak Üçüncü Demirel Hükümeti Meclis'ten güvenoyu aldı. Oylamadan sonra bir konuşma yapan Başbakan Demirel "Buhrandan tecrübe edinilerek çıkılmıştır" dedi. CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit ise "Hükümet bunalımı sona erdi. Şİmdi ahlak bunalımının sona ereceği günleri bekleyeceğiz" dedi.
1971. Atatürk isminin özel okullarca kullanılması yasaklandı.
1972. Cezaevinden kaçan THKP-C liderlerinden Ziya Yılmaz'a yakalandıktan sonra ölüm cezası verildi.
1978. MSP lideri Necmettin Erbakan hakkında açılan davanın düşmesi amacıyla siyasi partiler yasasında değişiklik öngören ve Korutürk tarafından veto edilen yasa çıktı.
1980. 33 hükümlü ve tutuklu tünel kazarak Van Cezaevi'nden kaçtı. Kaçaklardan16'sı bir gün sonra yakalandı.
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Demirel kendini Ayetullah sanıyor" dedi.
1981. Genelkurmay, aralarında Mehmet Ali Ağca'nın da bulunduğu 43 kişinin 17 Mart günü saat17.00'ye kadar teslim olmamaları halinde vatandaşlıktan çıkarılacağını duyurdu.
1982. 146 idam istemli 428 sanıklı İstanbul Dev-Sol davası başladı.
1984. İngiltere'de maden işçileri ülke çapında bir grev başlattı.
1988. Akbank Yönetim Kurulu üyeliğine getirilen ANAP Grup BaşkanVekili Sivas Milletvekili Mükerrem Taşcıoğlu'nun görevi bir gün sürdü. Taşcıoğlu,"Görevi kabul ettiğim doğrudur. Ancak siyasi hüviyetimin bazı yorumlara yol açacağini düşünerek görevden çekiliyorum" dedi. Mükerrem Taşcıoğlu eğer çekilmeseydi, bir siyasi görevi sürdürürken özel teşebbüste görev alan ilk siyasetçi olacaktı.
1989. Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda Türkiye'yi temsil eden Galatasaray, Monako takımı ile 12 yıl önce bugün Köln Müngersdorf Stadı'nda yaptığı maçta1-1 berabere kalarak Avrupa kupalarında yarı finale yükselen ilk Türk takımı oldu.
1990. Nusaybin'de bir PKK militanının cenazesinde çıkan olaylarda1 kişi öldü, esnaf kepenk kapattı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 16 Mart

1920.
"Kurtul Sevgili İstanbul
Güzel İstanbul
Ya beni şehit et, yahut da kurtul
Sen esir oldukça
Bana yaşamak dünyada haramdır / Haramdır mutlak!..."
Cevat Kazım'ın dizelerinde anlattığı İstanbul'un işgali 82 yıl önce bugün gerçekleşti. Şehzadebaşı karakolu ansızın basılmış, içeride bulunan askerler öldürülmüştü. İşgali öğrenen Mustafa Kemal, işgal kuvvetlerinin temsilcilerine çektiği protesto telgrafında, "İstanbul'un işgali olayında doğacak büyük mesuliyete son bir defa olarak dünyanın dikkat nazarını çekeriz" diyordu.
1940. 61 yıl önce bugün Nobel Ödülü'nü kazanan ilk kadın yazar Selma Lagerlöf 82 yaşında öldü.
1956. 45 yıl önce bugün, keman sanatçısy Suna Kan İtalya'da ödül aldı. Gazeteler, "Paganini sağ olsaydı, Suna Kan'ı alnından öperdi" diye yazdılar.
1964. Meclis'te gizli yapılan olağanüstü toplantıda, hükümete gerektiğinde Kıbrıs'a müdahale yetkisi verildi.
1965. Zeki Müren'in başrolünü oynadığı Çay ve Sempati oyunu, 16 Mart 1965 tarihinde Arena tiyatrosunda sahnelenmeye başladı.
1968. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson Vietnam'a 35.000 ila 50.000 asker daha göndermeye karar verdi.
1969. 32 yıl önce bugün, Türkan Şoray, ücretini 60 bin liradan 75 bin liraya çıkardı. Böylece Türk sinemasının en pahalı oyuncusu oldu.
1971. Türkiye Halk Kurutuluş Ordusu liderlerinden Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan 16 Mart 1971 günü Sivas'a bağlı Gemerek'te jandarmayla girdikleri çatışma sonunda yakalandılar.
1978. 23 yıl önce 16 Mart günü öğle saatlerinde İstanbul Üniversitesi'nden çıkan kalabalık bir solcu öğrenci grubunun üzerine bomba atıldı, 7 öğrenci öldü, 31'i ağır olmak üzere 100'den fazla kişi yaralandı. Ölen öğrencilerin adları şöyle: Cemil Sönmez, Baki Ekiz, Hatice Özen, Hamit Akıl, A. Turan Ören, Murat Kurt, Abdullah Şimşek.
Olay kamuoyunda büyük bir tepkiyle karşılandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK, 20 Mart'ta "Faşizme İhtar" adıyla işi bırakma eylemi gerçekleştirdi. Polis Memurları Dayanışma Derneği, Pol-Der İstanbul Şubesi Başkanı, bombalı saldırı istihbaratının olaydan 10 gün önce üniversitedeki polis amirliğine bildirildiğini açıkladı. Olayın sanıkları olduğu ileri sürülen şimdiki Milliyetçi Hareket Parti milletvekili Mehmet Gül'ün de içinde bulunduğu 5 ülkücü delil yetersizliğinden beraat ettiler. Zamanaşımına bırakılan dosya, bir grup avukat tarafından 16 Mart 1988'de yeniden açıldı, yargılama sürüyor..
1978. Aynı gün İtalya'da eski başbakanlardan Aldo Moro, Kızıl Tugaylar örgütü tarafından kaçırıldı.
Sıkıyönetim Komutanlığı 1981 yılının 16 Mart'ında İstanbul'daki 156 cinayetin sağ eylemciler tarafından işlendiğini açıkladı.
1982. Yüce Divan'da rüşvet suçlamasıyla yargılanan eski Gümrük ve Tekel Bakanı Tuncay Mataracı 16 Mart 1982 günü 36 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1985. 16 yıl önce bugün, Yaşar Kemal'in aynı adlı romanından beyazperdeye uyarlanan ve Peter Ustinov'un yönetip oynadığı İnce Memed adlı filmin Türkiye'de gösterilmesi yasaklandı.
1996. Profesör İlhan Arsel'in Biz Profesörler adlı kitabının davasında savcı Abdurrahman Yılancı, hakim Yücel Yurdakul'u taraflılıkla suçlayarak reddetti. Savcının hakimi reddetmesi adliye tarihinde ilk kez gerçekleşti.
1999. 2 sene önce bugün, Birleşmiş Milletler'in Kosova'da, 70 gün sürecek hava harekatı başladı. Sırplara göre 2.000 Amerikalılara göre ise 5.000 kişinin öldüğü savaşın sonunda Sırp kuvvetleri Kosova'dan çekildi.

Bugün Doğanlar:
1839. 1901'de ilk Nobel Edebiyat ödülünü alan Fransız şair Sully Prudhomme.
1868. İşsiz güçsüzler ve yoksulların yaşantısını merkezine alan roman, öykü ve oyunlarıyla bilinen sosyalist gerçekçi akımın öncülerinden Rus yazar Maksim Gorkiy.
1878. Subaylıktan İran hükumdarlığına yükselerek ülkesinin modernleşmesine yönelik reformları başlatan Reza Şah Pehlevi.
1940. Paris'te Son Tango adlı filmiyle ünlenen İtalyan film yönetmeni Bernardo Bertolucci.

Bugün Ölenler:
1940. 61 yıl önce bugün Nobel Ödülü'nü kazanan ilk kadın yazar Selma Lagerlöf 82 yaşında öldü.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 17 Mart

1944. Varlık Vergisi'nin tasfiyesine ilişkin yasa yürürlüğe girdi.
1954. Türk Milli Futbol Takımı Dünya Kupası grup eleme maçlarında, Madrid'de 4-1 yenildiği İspanya'yı İstanbul'da 1-0 yendi. Yönetmelik gereği, 1954 yılının 17 Mart günü Roma'da yapılan üçüncü karşılaşmada İspanya ile 2-2 berabere kalınca, kura çekildi. Kurada kazanan Türk Milli Futbol Takımı finalle katılma hakkını elde etti.
1971. Türk Radyo Televizyonu, TRT, Polis ve Meteoroloji radyolarının kapatılması için savcılığa başvurdu.
1972. Uzun süredir araları açık olan Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü ile Genel Sekreter Bülent Ecevit 17 Mart 1972 günü barıştı.
1976. Amerikan Northrop uçak şirketi, uçak alım satımlarıyla ilgili Türkiye'de yetkililere rüşvet dağıttığı iddialarını doğruladı.
1978. Şair ve Yazar Ceyhun Atuf Kansu 17 Mart 1978 günü Ankara'da öldü. 1986 yılından itibaren verilmek üzere adına bir şiir ödülü kondu.
1979. İstanbul'a gelen Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel, partililer tarafından benzin yokluğunu simgelemek için at arabalarıyla karşılandı.
1981. Onur Yayınları yönetmeni İlhan Erdost'un, Mamak Askeri Cezaevi'nde 7 Kasım 1980 tarihinde öldürülmesi ile ilgili dava Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülmeye başladı.
1983. Vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney, bir yazısı nedeniyle gıyabında 7,5 yıl hapse mahkum oldu.
1984. Başbakan Turgut Özal, "İnsanların birbirlerini vurmayacaklarını bilsek, silah ithalini de serbest bırakacağız" dedi.
1985. 16 yıl önce bugün, iki ünlü oyun yazarı Artur Miller ve Harold Pinter hapiste bulunan Pen üyesi yazarları ziyaret etmek amacıyla Türkiye'ye geldi.
1988. Başbakan Özal, fişlemenin 17 Mart'tan itibaren kaldırıldığını ve güvenlik soruşturması kapsamının da daraltıldığını söyledi.
1992. İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nün Gayrettepe'deki binasında, imha edilmek istenen bir bombanın patlaması sonucu 3 polis öldü, biri sivil 19 kişi yaralandı.
1993. PKK lideri Abdullah Öcalan, Beyrut'un Zahle bölgesinde bir basın toplantısı düzenledi. Öcalan, toplantıda 20 Mart -15 Nisan arasında tek yanlı ateşkes ilan ettiğini açıkladı.
1994. Demokrasi Partisi, DEP milletvekilleri Hatip Dicle, Leyla Zana, Orhan Doğan, Ahmet Türk ve Sırrı Sakık ile bağımsız milletvekili Mahmut Alınak, Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından tutuklandı.
1995. Fransa'da yayımlanan Le Monde gazetesi, tarihli sayısında, Fransız şirketlerinin silah sattıkları ülkelerde rüşvet dağıttığını yazdı. Fransa'dan en çok silah alan ülkeler arasında Türkiye de vardı.
Aynı gün, Azerbaycan'da 13 Mart'ta başlatılan, Türkiye'nin de adının karıştığı bir darbe girişimi bastırıldı. Devlet Başkanı Haydar Aliyev'i devirmek isteyen OMON birliklerinin komutanı Albay Ruşen Cevadov öldürüldü.

Bugün Ölenler:
2001. Geçen yıl bugün, İkinci Dünya Savaşı'nda ilk atom bombasını Hiroşima'ya atan Amerikalı pilot Thomas Wilson Ferebee 81 yaşında öldü.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 18 Mart

1871. Paris Komünü kuruldu. Fransa-Prusya savaşında Fransa'nın teslim olması üzerine Paris halkı ayaklanarak hükümeti devirdi. Paris Belediyesinin hükümranlığını ilan etti. Kansız bir devrimle kurulan yeni yönetim emekçilere dayanarak 72 gün ayakta kaldı. Karl Marx Paris Komünü'nü "proletarya diktatörlüğü"nün örneği olarak gösterdi.
1915. Çanakkale kıyılarına çıkartma yapan müttefik ordularına karşı Mustafa Kemal komutasındaki Osmanlı direnişi zaferle sonuçlandı.
1933. Marsilya'da toplanan Uluslararası Kadın Kongresi'ne Türkiye'den Lamia Tevfik, Seniha Rauf Hanım'lar katıldı.
1940. Hitler ve Mussolini İtalya'da buluştu, İtalya Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı. Bundan dört yıl sonra aynı gün, Almanlar Macaristan'ı işgale başladı.
1949. Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) tarihinde kuruldu.
1953. Balıkesir'in Gönen ilçesi ve çevresinde meydana gelen depremde 246 kişi öldü. Yenice ilçesi yerle bir oldu.
1956. Fransa Cezayir'e asker çıkarmaya başladı.
1970. Demirel kardeşlere verilen kredileri inceleyecek bir Meclis komisyonu kuruldu.
1974. Pakistan'ın devrik başkanı Zülfikar Ali Bhutto, muhaliflerinden birine suikast düzenlettiği gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırıldı.
1985. Bankaların televizyonda reklam yapma yasağı kaldırıldı.
1986. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ceza İnfaz Yasası'ndaki değişiklikleri onayladı. Yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle cezaevlerindeki 68.000 hükümlüden yüzde 70'inin tahliye işlemleri başlatıldı.
1987. 12 Eylül döneminin başbakanı Bülend Ulusu, Suudi Arabistan merkezli Rabıta örgütünün Batı Avrupa'daki Türk imamlarını dolar üzerinden maaşa bağlaması konusunda bir kararnamenin varlığını doğruladı. 28 Nisan 1981 tarihli kararnamede, Devlet Başkanı Kenan Evren ve Başbakan Ulusu'nun imzaları vardı.
1992. Dokuz yıl önce bugün, Güney Afrika'da siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan anayasal reform tasarısı halk oylamasıyla kabul edildi.
2000. Geçen yıl bugün, Suriye'deki akrabalarıyla önceki yıllarda tel örgüler arasından bayramlaşan 573 aile, bu yıl iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek birbirlerinin evine konuk oldular.
Aynı gün kamuoyuna sunulan Yeni Medeni Kanun Tasarısı, evlilikte noter sözleşmesi dönemini başlatılacak. Nişanlı çiftler, evlenmeden önce veya sonra notere giderek, evlilikleri süresince geçerli olacak mal rejimini belirleyecekler.

Bugün Doğanlar:
1922. Seçkinler ve siyasal partiler konusundaki araştırmalarıyla uluslararası ün kazanan Amerikalı toplumbilimci Seymour Martin Lipset.
1929. Doğu Almanyayı konu alan eserleriyle tanınan Alman romancı, denemeci ve senaryo yazarı Christaée Wolf,
1936. Irk ayrımcılığı düzenine son verilmesini sağlayan ve Nelson Mandel ile birlikte 1993 Nobel Barış Ödülü'nü kazana Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (1989-94) F.W. de Klerk.

Bugün Ölenler:
1980. Amerikalı psikanalizci Erich Fromm
1981. Türk sinema ve tiyatrosunun ünlü ismi Cahide Sonku, İstanbul'da. Son yıllarında kendini alkole veren ve yalnızlık ve yoksulluk içinde ölen Sonku, anılarını kaleme alırken, "Mesleğim beni, ben mesleğimi mahvettim. İşte hayatımın kısacık özeti" demişti.
1986. Amerikalı yazar Bernard Malamud.
1995. Turist Ömer tiplemesiyle tanınan sinema sanatçısı Sadri Alışık, İstanbul'da. 47 yıllık sinema yaşamına 600'e yakın film sığdırdı. Kartallar Yüksek Uçar adlı televizyon dizisinde oynamış, 1994 yılında çevirdiği ve son filmi olan Yengeç Sepeti'yle Antalya'da Altın Portakal Ödülü almıştı.

[Afat45]

Tarihte Bugün / 19 Mart

İ.Ö. 721. Tarihe geçmiş ilk ay tutulması Babil'de gözlendi.
1883. Siyah Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan E.Matzeliger bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imal eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
1915. Güneş sistemi gezegenlerinden Pluto'nun ilk fotoğrafı çekildi. Ancak bunun yeni bir gezegen olduğu anlaşılmadı.
1955. Liselerde bitirme ve olgunluk sınavları kaldırıldı. Yerine "Devlet Lise Sınavı" adıyla tek bir sınav konuldu.
Aynı gün, Agence France-Presse'in (AFP) Ankara temsilcisi Erol Güney Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığından çıkarıldı.
1959. İstanbul Valiliği, Büyük Doğu dergisini protesto etmek için yapılacak mitinge izin vermedi ve dergi hakkında soruşturma başladığını bildirdi.
1960. Yeni Kadıköy İskelesi ve İstanbul Belediyesi Şehir Operası açıldı.
1964. Hatay'da 21 Nurcu tutuklandı. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, gazetecilere yaptığı açıklamada, Nurcuları düşman bir devletin desteklediğini söyledi.
1965. Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında 69 işçi öldü, 58 işçi yaralandı.
Aynı gün, Endonezya bütün yabancı petrol şirketlerini millileştirdi.
1966. Milli Türk Talebe Birliğince düzenlenen Komünizmi Telin Mitingi İstanbul'da yapıldı.
1975. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk hükümeti kurma görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi. Tarihe 1. Milliyetçi Cehpe Hükümeti (1.MC) olarak geçen, dört sağ partiden oluşan koalisyon (AP, MSP, MHP, CGP) yola çıktı.
1977. Türk Hava Yollarına ait Diyarbakır uçağı iki ortaokul öğrencisi tarafından Beyrut'a kaçırıldı.
Aynı gün, Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Müdürü Oktay Kurtböke Adalet Partili gençler tarafından gazete önünde dövüldü.
1978. Hollanda'nın Amsterdam kentinde 50 bin kişi nötron bombasnı protesto için yürüdü.
1979. Peş peşe yapılan zamlar üzerine bir açıklamada bulunan Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel, askeri darbeyle devrilen Şili lideri Salvador Allende'yi hatırlatarak "Bunların gidişi Allende gidişi, sonları aynı mı olur, ayrı mı olur, bilmem" dedi.
1981. Ankara'da bir inzibat erini öldürme iddiasıyla yargılanan Erdal Eren ölüm cezasına çarptırıldı. Eren'in infazı 18 yaşından küçük olduğuna ilişkin kemik raporu nedeniyle de tartışmalara yol açtı.
1984. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Newsweek dergisine verdiği demeçte genel affa karşı olduğunu söyledi.
1985. Uluslararası PEN Yazarlar Birliği Aziz Nesin'i onur üyeliğine seçti. Onur üyeliği belgesi Artur Miller ve Harold Pinter tarafından verildi.
1992. Cizre'de iki korucu ağızlarına para tıkılmış olarak elektrik direklerine asılmış bulundu. Bunun üzerine Dargeçitte güvenlik güçlerinin yaptığı operasyonda 14 kişi öldürüldü.
1997. Tuzla tren istasyonuna bomba koymaktan yargılanan iki PKK mensubu idama mahkum edildi.
1999. Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Başsavcılığı, Fethullah Gülen hakkında, laik devlet düzenini yıkarak teokratik devlete geçmek için faaliyet gösterdiği iddiasıyla soruşturma açtı.
2000. Liselerde başlatılan cinsel eğitimin, üniversitelerde de sürmesine karar verildi. Uludağ, Marmara ve İzmir 9 Eylül Üniversiteleri'nde başlatılan derslerde, cinsellikle ilgili bilgiler tüm detaylarıyla verildi.


Bugün Doğanlar:
1900. Yapay olarak hazırlanan yeni radyoaktif izotopları bularak 1935 Nobel fizik ödülünü kazanan Fransız fiziksel-kimyacı çift , Frédéric ve Irène Joliot-Curie. Çift radyoaktivite konusundaki buluşlarıyla Nobel Ödülü kazanan Pierre ve Marie Curie'nin kızları ve damatlarıydı.
Bugün Ölenler:
1940. Kadın hastalıkları, doğum ve çocuk bakımı uzmanı Prof. Dr. Besim Ömer Akalın, Ankara'da. Veremle Mücadele, Çocuk Esirgeme, Süt Damlası derneklerini kuran Besim Ömer Akalın ardında 77 yapıt bıraktı. Bunların en önemlilerinden biri, Türkiye'de hazırlanmış ilk tıp yıllığı olan Nevsal-i Afiyet'tir.